رأی وحدت‌رویه شماره‌های ۴۹ الی ۵۰ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
رأی وحدت‌رویه شماره‌های ۴۹ الی ۵۰ مورخ ۱۳۹۷/۱/۲۸ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
با موضوع: فوق‌العاده ویژه و تفاوت تطبیق مستمر نبوده و احتساب آن در تعیین پاداش پایان‌خدمت وجاهت قانونی ندارد
تاریخ دادنامه: ۱۳۹۷/۱/۲۸ شماره دادنامه: ۵۰ ـ ۴۹ کلاسه پرونده: ۲۴۵/۹۷، ۲۴۶/۹۷
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
اعلام‌کننده تعارض: ۱ـ شرکت ارتباطات زیر ساخت ۲ـ آقای خلیل مشهدی
موضوع: اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری
گردش کار:
در خصوص دادخواست اشخاص به خواسته احتساب تفاوت تطبیق و فوق‌العاده ویژه در پاداش پایان خدمت، شعب دیوان عدالت اداری آرای معارض صادر کرده‌اند. به این نحو که شعب ۲۴ و ۴۵ بدوی و شعبه ۱۳ تجدیدنظر در رسیدگی به دادخواست اشخاص به خواسته فوق به ترتیب با این استدلال که تفاوت تطبیق تابعی از حقوق و فوق‌العاده‌های مستمر است که از آن کسور بازنشستگی کسر می‌شود و طبق ماده ۱۰۷ قانون مدیریت خدمات کشوری باید در محاسبه پاداش پایان خدمت ملاحظه شود و همچنین مطابق مفاد ماده ۱۰۶ قانون اخیرالذکر مبنای کسور بازنشستگی و محاسبه حقوق بازنشستگی کارمندان مشمول این قانون، حقوق ثابت به اضافه فوق‌العاده‌های مستمر و فوق‌العاده بند ۱۰ ماده ۶۸ همان قانون تعیین شده و مطابق بند (الف) تبصره ۱۹۰ قانون بودجه سال ۱۳۹۳ تفاوت تطبیق در حکم حقوق ثابت تلقی و مشمـول کسر کسـور بازنشستگی است و النهایه بـا وحدت ملاک از رأی وحدت رویه شماره ۳۰۰ ـ ۱۳۹۱/۶/۶ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، حکم به ورود شکایت و الزام به پذیرش خواسته صادر کردند.
در مقابل شعب ۱، ۲ و ۱۴ تجدیدنظر به ترتیب با این استدلال که مطابق ذیل ماده ۷۶ قانون مدیریت خدمات کشوری صرفاً مزایا و فوق‌العاده‌های مذکور در بندهای ۲و ۳ و ۵ از ماده ۶۸ قانون یاد شده فوق‌العاده مستمر محاسبه و پرداخت می‌شود و به موجب ماده ۱۰۷ قانون مذکور پرداخت پاداش پایان خدمت مشمولان، به ازای هر سال خدمت یک ماه آخرین حقوق و مزایای مستمر پیش‌بینی شده است و در نتیجه فوق‌العاده ویژه (موضوع بند ۱۰ ماده ۶۸) و تفاوت تطبیق (موضوع تبصره ماده ۷۸) مستمر نبوده و احتساب آن در تعیین پاداش پایان خدمت وجاهت قانونی ندارد، حکم به رد شکایت صادر می‌کردند.
گردش کار پرونده‌ها و مشروح آراء به قرار زیر است:
الف: شعبه ۲۴ دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره ۹۳۰۹۹۸۰۹۰۲۴۰۰۴۰۰ با موضوع دادخواست آقای علی اکبر مالکی به طرفیت شرکت ارتباطات زیرساخت و به خواسته محاسبه فوق‌العاده ویژه و تفاوت تطبیق در پاداش پایان خدمت به موجب دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۹۰۲۴۰۱۷۷۰ ـ ۱۳۹۴/۹/۱۷ به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است:
با توجه به مجموع محتویات پرونده اولاً: نظر به اینکه طبق ماده (۱۰۷) قانون مدیریت خدمات کشوری به کارمندان مشمول این قانون که بازنشسته می‌تواند به ازاء هر سال خدمت یک ماه آخرین حقوق و مزایای مستمر پرداخت می‌شود و فوق‌العاده ویژه موضوع بند (۱۰) ماده (۶۸) قانون مدیریت خدمات کشوری با توجه به تبصره ماده (۷۶) قانون مذکور (مستمر) تلقی نمی‌گردد خواسته شاکی مبنی بر محاسبه فوق‌العاده ویژه در پاداش پایان خدمت موجه نیست با استناد به ماده (۱۰) قانون تشکیلات و آیین‌دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به رد شکایت در این خصوص صادر و اعلام می‌گردد و نظر به اینکه تفاوت تطبیق تابعی از حقوق فوق‌العاده‌های مستمر است که از آن کسور بازنشستگی کسر شده است و طبق ماده (۱۰۷) قانون اخیرالذکر در محاسبه پاداش پایان خدمت بایستی ملاحظه شود شکایت در این خصوص موجه است با استناد به ماده (۱۱) قانون تشکیلات و آیین‌دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به ورود شکایت در این خصوص و محاسبه تفاوت تطبیق در پاداش پایان خدمت صادر و اعلام می‌گردد. این رأی ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری است.
در اثر تجدیدنظر خواهی شرکت ارتباطات زیرساخت از رأی مذکور شعبه ۲۷ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره ۹۶۰۹۹۷۰۹۵۶۰۰۱۶۴۰ ـ ۱۳۹۶/۵/۳۰ به شرح زیر رأی صادر می‌کند.
نظر به اینکه تجدیدنظر به موجب لایحه‌ای به شماره ۱۲۲۷ ـ ۱۳۹۶/۵/۱۷ ثبت اندیکاتور دفتر این شعبه شده با بیان اینکه خواسته ایشان تامین شده از شکایت خود در مورد فوق‌العاده ویژه صرف نظر کرده است لذا به دلیل انقضای موجبات رسیدگی مستنداً به بند ج ماده ۵۳ قانون تشکیلات و آیین‌دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب ۱۳۹۲ قرار رد تجدیدنظرخواهی صادر و اعلام می‌شود. این رای قطعی است.
ب: شعبه ۴۵ دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونـده شماره ۹۴۰۹۹۸۰۹۵۷۰۰۰۱۶۸ با موضوع دادخواست آقای غلامرضا حجتی به طرفیت شرکت ارتباطات زیر ساخت و به خواسته الزام به پرداخت فوق‌العاده ویژه و تفاوت تطبیق در پاداش پایان خدمت به موجب دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۹۵۷۰۰۱۶۸۱ ـ ۱۳۹۴/۹/۴ به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است:
با توجه به مجموع محتویات و اوراق پرونده نظر به اینکه بر اساس مفاد ماده ۱۰۶ قانون مدیریت خدمات کشوری بنای کسور بازنشستگی و محاسبه حقوق بازنشستگی کارمندان مشمول این قانون،حقوق ثابت به اضافه فوق‌العاده‌های مستمر و فوق‌العاده بند ۱۰ ماده ۶۸ قانون معین می‌گردد و مطابق بند الف تبصره ۱۹ قانون بودجه سال ۱۳۹۳ و تفاوت تطبیق در حکم حقوق ثابت تلقی و مشمول کسر کسور بازنشستگی می‌باشد. لذا بنا به مراتب فوق ضمن پذیرش شکایت شاکی حکم به ورود و الزام اداره خوانده به اجابت خواسته شاکی صادر و اعلام می‌نماید. رأی صادره ظرف ۲۰ روز قابل تجدیدنظرخواهی در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری می‌باشد.
ج: شعبه ۴۲ دیوان عدالت اداری در رسیدگی به شماره پرونده ۹۳۰۹۹۸۰۹۰۰۰۶۱۴۸۵ با موضوع دادخواست آقای سلیمان قلعه نوئی به طرفیت شرکت ارتباطات زیرساخت و به خواسته الزام به احتساب فوق‌العاده ویژه و تفاوت تطبیق در پاداش پایان خدمت به موجب دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۹۰۴۲۰۰۱۸۵ ـ ۱۳۹۵/۲/۱۴ به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است:
در خصوص شکایت مطروحه، نظر به اینکه کسورات قانونی کسر گردیده و دلیلی بر عدم احتساب درخواسته وجود ندارد و با وحدت ملاک از رأی وحدت رویه شماره ۳۰۰ ـ ۱۳۹۱/۶/۶ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری و اینکه مشتکی عنه دفاع موثر و مدللی ابراز و عنوان ننموده با توجه به محتویات پرونده و شکایت شاکی مستنداً به مواد ۳ و ۱۰ و ۱۷ و ۵۸ و ۶۰ و ۶۵ قانون تشکیلات و آیین‌دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به ورود شکایت و الزام به پذیرش خواسته صادر و اعلام می‌دارد. رأی صادره ظرف۲۰ روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظر در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری می‌باشد.
رأی مذکور به موجب رأی شماره ۹۵۰۹۹۷۰۹۵۶۳۰۲۶۹۶ ـ ۱۳۹۵/۶/۲۷ شعبه ۱۳ تجدیدنظر عیناً تایید شده است.
د: شعبه ۵۰ دیوان عدالت اداری در رسیدگی به شماره پرونده ۹۴۰۹۹۸۰۹۵۷۵۰۱۹۰ با موضوع دادخواست آقای خلیل مشهدی علی پور به طرفیت شرکت ارتباطات زیرساخت و به خواسته الزام شرکت ارتباطات سیار به پرداخت فوق‌العاده ویژه و تفاوت تطبیق در پاداش پایان خدمت به موجب دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۹۵۷۵۰۳۰۹۵ ـ ۱۳۹۴/۱۰/۶ به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است:
همچنان که در رأی هیات عمومی دیوان عدالت اداری به شماره‌های ۳۰۰ ـ ۱۳۹۱/۶/۶ آمده است اضافه کار تابعی از حقوق ثابت و فوق‌العاده‌های مربوط است و مطابق جزء پ از بند۱۱ قانون بودجه سال ۱۳۸۸ کل کشور و جزء ب از بند ۷ قانون بودجه سال ۱۳۸۹ کل کشور و تفاوت تطبیق موضوع تبصره ماده ۷۸ قانون مدیریت خدمات کشـوری در حکم حقوق ثابت بـه حساب آمـده است و لـذا باید مورد تطبیق قرار بگیرد. بنابراین شکایت قابل اجابت است و مستنـد بـه مراتب پیش گفت و مـاده ۱۰ قانون تشکیلات و آیین‌دادرسی دیوان عدالت اداری حکم بـه ورود شکایت صادر و اعلام می‌گردد. رأی صادره در بازه زمانی بیست روز پس از ابلاغ قابل اعتراض در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری می‌باشد.
در اثر تجدیدنظر خواهی شرکت ارتباطات زیر ساخت از رأی مذکور شعبه ۱۴ تجدیدنظر به موجب دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۹۵۶۴۰۱۷۱۶ ـ ۱۳۹۵/۱۰/۲۵ به شرح زیر رأی صادر کرده است.
در خصوص دعوای تجدیدنظر خواهی شرکت ارتباطات زیرساخت به طرفیت آقای خلیل مشهدی نسبت به دادنامه شماره ۳۰۵ ـ ۱۳۹۴/۱۰/۶ موضوع پرونده کلاسه ۱۹۰۵ صادره از شعبه ۵۰ بدوی که به موجب آن حکم به ورود شکایت صادر گردیده است با توجه به مفاد اوراق و محتویات پرونده نظر به اینکه تجدیدنظر خوانده به تاریخ ۱۳۹۳/۱۰/۱ بازنشسته گردیده است و به استناد ماده ۱۰۷ قانون مدیریت خدمات کشوری ملاک پرداخت پاداش پایان خدمت یک ماه آخرین حقوق و مزایای مستمر مذکور در ذیل ماده ۷۶ قانون مدیریت می‌باشد که تفاوت تطبیق از مزایای مستمر محسوب نشده است. لذا دادنامه تجدیدنظر خواسته از این حیث خلاف موازین قانونی تشخیص و به استناد مواد ۶۵ و ۷۱ قانون تشکیلات و آیین‌دادرسی دیوان نقض و در این قسمت حکم به رد شکایت صادر می‌گردد. در خصوص سایرموارد مذکور در دادنامه نظر به اینکه ایرادی قانونی که موجب نقض دادنامه باشد از جانب تجدیدنظر خواه اقامه نگردیده لذا با رد تجدیدنظرخواهی دادنامه تجدیدنظر خواسته در این قسمت عیناً تایید می‌گردد. رأی صادره قطعی است.
و: شعبه اول دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره ۹۴۰۹۹۸۰۹۰۰۱۰۱۲۲۲ با موضوع دادخواست آقای سیدحسین حسینی به طرفیت شرکت ارتباطات زیرساخت ـ سازمان مدیریت برنامه‌ریزی کشور و به خواسته الزام به محاسبه پاداش اضافه کاری سالهای ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۳ و پرداخت فوق‌العاده ویژه تفاوت تطبیق پایان خدمت به‌موجب دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۹۰۰۱۰۰۵۶۱ ـ ۱۳۹۵/۳/۱۷ به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است:
نظر به اینکه مطابق ذیل تبصره ماده ۷۶ از قانون مدیریت خدمات کشوری صرفاً مزایا و فوق‌العاده‌های مذکور در بندهای ۲، ۳ و ۵ از ماده ۶۸ از قانون مرقوم به عنوان فوق‌العاده مستمر تلقی می‌شوند و برابر ماده ۱۰۷ از قانون یاد شده در پاداش پایان خدمت صرفاً فوق‌العاده‌های مستمر احتساب و پرداخت می‌گردد. علیهذا خواسته شاکی مشمول هیچکدام از بندهای فوق‌الذکر نبوده و تخلفی از ناحیه طرف شکایت ملحوظ نبوده و مستنداً به مراتب و ماده۱۰ از قانون دیوان حکم به رد شکایت صادر می‌شود. رأی صادره ظرف ۲۰ روز پس از ابلاغ قابل تجدید نظر خواهی در شعب تجدید نظر دیوان است.
هـ : شعبه دوم دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره ۹۳۰۹۹۸۰۹۰۰۲۰۰۰۸۸ با موضوع دادخواست آقای محسن اعتمادراد به طرفیت شرکت ارتباطات زیرساخت و به خواسته احتساب فوق‌العاده ویژه و تفاوت تطبیق در پاداش پایان خدمت به موجب دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۹۰۰۲۰۰۳۵۹ ـ ۱۳۹۵/۳/۳ به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است:
نظر به اینکه حسب ماده ۱۰۷ قانون مدیریت خدمات کشوری پرداخت پاداش پایان خدمت به مشمولان، به ازای هر سال خدمت یک ماه آخرین حقوق و مزایای مستمر پیش‌بینی شده است و به موجب بخش اخیر تبصره ماده ۷۶ این قانون، فوق‌العاده‌های مذکور در بندهای ۲، ۳ و ۵ ماه ۶۸، فوق‌العاده مستمر تلقی گردیده‌اند که در نتیجه فوق‌العاده ویژه (موضوع بند ۱۰ ماده ۶۸) و تفاوت تطبیق (موضوع تبصره ماده ۷۸) مستمر نبوده و احتساب آنها در تعیین پاداش پایان خدمت وجاهت قانونی ندارد. با توجه به مراتب مذکور شکایت غیر وارد تشخیص می‌گردد. و مستنداً به مواد مذکور و نیز ماده ۱۰ و مفهوم مخالف ماده ۱۱ قانون تشکیلات و آیین‌دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به رد آن صادر و اعلام می‌گردد. این رأی ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظر در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری است.
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۳۹۷/۱/۲۸ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی هیأت عمومی
اولاً: تعارض در آراء محرز است.
ثانیاً: براساس ماده ۱۰۷ قانون مدیریت خدمات کشوری، عوامل مبنای پرداخت پاداش پایان خدمت «حقوق ثابت» به علاوه «مزایای مستمر» تعیین شده است و طبق صدر ماده ۶۸ قانون مدیریت خدمات کشوری، حقوق ثابت شامل حق شغل و حق شاغل می‌باشد و برابر قسمت اخیر تبصره ماده ۷۶ قانون یاد شده صرفاً فوق‌العاده‌های مذکور در بندهای ۲، ۳ و ۵ ماده ۶۸ همان قانون، جزو فوق‌العاده مستمر تلقی شده است، بنابراین «تفاوت تطبیق» همان گونه که در رأی شماره ۳ ـ ۱۳۹۶/۱/۳۰ هیأت تخصصی اداری و استخدامی ذکر شده است نه جزو «حقوق ثابت» است و نه جزو «فوق‌العاده‌های مستمر». به همین جهت قانونگذار در احکام بودجه سالهای ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۵ تاکید و تصریح کرده است که « تفاوت تطبیق» در احکام حقوقی کارمندان (احکام کارگزینی) به طور ثابت باقی بماند و مستهلک نگردد و مقنن در بند (ز) ماده ۵۰ قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۸۹/۱۰/۱۵ آن را قابل احتساب در فوق‌العاده اضافه کار ندانسته است در حالی که اگر جزو «حقوق ثابت» و یا «فوق‌العاده‌های مستمر» بود حتماً در محاسبه اضافه کار لحاظ می‌شد و نیازی به تکرار عبارت «افزایش حقوق گروههای مختلف حقوق بگیر توسط دولت به نحوی که تفاوت تطبیق در حکم حقوق ثابت باقی بماند، انجام می‌پذیرد» در قوانین بودجه سالیانه کل کشور وجود نداشت. هر چند رأی شماره ۳۰۰ ـ ۱۳۹۱/۶/۶ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری با حکم مقرر در بند (ز) ماده ۵۰ قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران همخوانی ندارد لیکن به دلیل اینکه در این رأی بخشنامه شماره ۲۰۰/۱۴۵۹۳ ـ ۱۳۸۸/۲/۲۱ معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهور که قبل از تصویب و اجرایی شدن قانون برنامه پنجم توسعه ابلاغ شده بود را ابطال کرده، قابلیت استناد ندارد، همچنین استدلال به اینکه از تفاوت تطبیق کسور بازنشستگی کسر می‌گردد موجب نمی‌شود که تفاوت تطبیق در تعیین پاداش پایان خدمت مورد محاسبه قرار گیرد چرا که اگر نظر قانونگذار بر احتساب بود، در ماده ۱۰۷ و یا ذیل تبصره ماده ۷۸ قانون مدیریت خدمات کشوری همانند «حقوق بازنشستگی» به آن تصریح می‌کرد و عدم تصریح به منزله عدم احتساب می‌باشد. با توجه به مراتب آراء صادر شده مبنی بر رد شکایت به شرح مندرج در گردش کار صحیح و موافق مقررات تشخیص شد. این رأی به استناد بند ۲ ماده ۱۲ و ماده ۸۹ قانون تشکیلات و آیین‌دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم‌الاتباع است.
رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بهرامی
