رأی شماره‌های ۱۲۶۷ـ ۱۲۶۸ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
رأی شماره‌های ۱۲۶۷ـ ۱۲۶۸ مورخ ۱۳۹۷/۵/۲ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
با موضوع: ابطال بند ۹ آیین‌نامه ساماندهی اشتغال فرزندان شاهد و جانبازان ۲۵٪ و بالاتر موضوع بخشنامه شماره ۲۶۲۷۵۶/۲۱۴۵۹ ـ ۲۷/۱۲/۱۳۸۸ معاون اول رییس‌جمهور
تاریخ دادنامه: ۱۳۹۷/۵/۲ شماره دادنامه: ۱۲۶۸ ـ ۱۲۶۷ کلاسه پرونده: ۸۸۰/۹۶، ۴۳۲/۹۶
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای رحمان اصفهانی ـ سازمان بازرسی کل کشور
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند ۹ آیین‌نامه ساماندهی اشتغال فرزندان شاهد و جانبازان بیست و پنج درصد و بالاتر موضوع بخشنامه شماره ۴۱۴۵۹/۲۶۲۷۵۶ ـ ۱۳۸۸/۱۲/۲۷ معاون اول رئیس جمهور
گردش‌کار:
الف) سرپرست معاونت حقوقی و نظارت همگانی و رئیس کمیسیون تطبیق مصوبات دستگاههای اداری با قانون در سازمان بازرسی کل کشور به موجب شکایت نامه شماره ۱۰۲۴۷۰ ـ ۱۳۹۶/۵/۱۷ اعلام کرده است که:
«سلام علیکم
احتراماً آیین‌نامه ساماندهی اشتغال فرزندان شاهد و جانبازان ۲۵٪ بالاتر از جهت انطباق با قانون در کمیسیون تطبیق مصوبات دستگاههای اداری با قانون این سازمان مورد بررسی قرار گرفت که نتیجه به شرح زیر اعلام می‌شود.
۱ـ وفق ماده ۱۲ قانون تسهیلات استخدامی و اجتماعی جانبازان انقلاب اسلامی (مصوب ۱۳۷۴/۳/۳۱ مجلس شورای اسلامی) کلیه دستگاههای مشمول قانون مزبور، مکلفند ضمن فراهم آوردن امکانات لازم برای آموزشهای کوتاه مدت، با ادامه تحصیل جانبازانی که در استخدام دارند تا پایان تحصیلات دانشگاهی به صورت مأموریت آموزشی تمام وقت یا نیمه وقت موافقت نمایند. همچنین ماده۳ آیین‌نامه اجرایی ماده ۱۲ قانون تسهیلات استخدامی و اجتماعی جانبازان (مصوبه شماره ۱۸۰۶۰هـ ـ ۱۳۷۸/۸/۱۰ هیأت وزیران) نیز کلیه دستگاهها را مکلف به مأموریت آموزشی مستخدمان جانباز خود در کلیه مقاطع تحصیلی رسمی مورد تأیید نموده است.
۲ـ ماده ۹ آیین‌نامه ساماندهی اشتغال فرزندان شاهد و جانبازان ۲۵ درصد و بالاتر (مصوبه شماره ۴۱۴۵۹/۲۶۲۷۵۶ ـ ۱۳۸۸/۱۲/۲۷ هیأت وزیران) مقررات حاکم بر مأموریت آموزشی جانبازان را در مورد فرزندان شاهد و جانباز نیز لازم‌الاجرا نموده است. شایان ذکر است در قوانین موضوعه تنها فرزندان شاهد از امتیازات جانبازان برخوردار شده‌اند.
۳ـ بر اساس اصل ۱۳۸ قانون اساسی، مفاد مقررات، آیین‌نامه و بخشنامه‌ای که هیأت‌وزیران یا هر یک از وزرایی که مأمور تدوین آن می‌باشند، نباید با متن و روح قوانین مخالف باشد، در حالی که مفاد ماده ۹ آیین‌نامه ساماندهی اشتغال فرزندان شاهد و جانبازان ۲۵ درصد و بالاتر مبنی بر توسعه حکم قانونی به مأموریت آموزشی فرزندان جانبازان، مغایر مفاد ماده ۱۲ قانون تسهیلات استخدامی و اجتماعی جانبازان انقلاب اسلامی می‌باشد. با عنایت به مطالب لذا درخواست می‌شود در اجرای تبصره (۲) بند (د) ماده (۲) قانون تشکیل سازمان بازرسی کل کشور، موضوع در هیأت عمومی آن مرجع به‌طور فوق العاده و خارج از نوبت مورد رسیدگی قرار گرفته و این سازمان را از تصمیم متخذه مطلع نمایند.»
ب) آقای رحمان اصفهانی به موجب دادخواستی ابطال بند ۹ آیین‌نامه ساماندهی اشتغال فرزندان شاهد و جانبازان ۲۵ درصد و بالاتر موضوع بخشنامه شماره ۴۱۴۵۹/۲۶۲۷۵۶ ـ ۱۳۸۸/۱۲/۲۷ معاون اول رئیس جمهور را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
«همان‌گونه که مستحضر می باشید ماده۶۱ قانون مدیریت خدمات کشوری اشعار می‌دارد:
ماده ۶۱: اعزام کارمندان دستگاههای اجرایی از زمان تصویب این قانون برای طی دوره‌های آموزشی که منجر به اخذ مدرک دانشگاهی یا معادل آن می‌گردد در داخل و خارج از کشور با هزینه دستگاههای مربوط و استفاده از مأموریت آموزشی ممنوع می‌باشد.
تبصره: ایثارگران مشمول مقررات خاص خود می‌باشند.
همچنین ماده۹ آیین‌نامه ساماندهی اشتغال فرزندان شاهد و جانبازان ۲۵٪ عنوان می‌دارد:
ماده ۹ آیین‌نامه: همان گونه که مستحضرید مأموریت آموزش فرزندان شاهد مطابق با بند «و» ماده ۴۴ قانون برنامه پنجم و نیز مقررات حاکم بر مأموریت آموزشی جانبازان در مورد فرزندان شاهد و جانباز نیز لازم‌الاجراست.
تبصره ۳ ماده ۳۳ قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور مصوب ۱۳۹۵/۱۱/۱۰ مجاز می‌باشد (هر چند در زمان تصویب آیین‌نامه ساماندهی اشتغال فرزندان شاهد … در ۱۳۸۸/۱۲/۲۶ که مواد قانونی اخیرالذکر تصویب نگردیده بودند مجاز نبوده است) لیکن فرزندان جانباز ۲۵٪ و بالاتر که در ماده ۹ آیین‌نامه برشمرده شده است با استناد به ماده ۱ قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران و سایر مقررات موضوعه (برای تعریف ایثارگر) قطعاً از جمله ایثارگران موضوع تبصره ماده ۶۱ قانون مدیریت خدمات کشوری نبوده و لذا ممنوعیت اعزام ایشان به مأموریتهای آموزشی (که منجر به اخذ مدرک تحصیلی می‌گردد) شامل آنها نیز می‌شود. بنابراین به جهت مغایرت ماده ۹ آیین‌نامه مورد اشاره با مفاد ماده ۶۱ قانون مدیریت خدمات کشوری، تقاضای ابطال آن را از قضات هیأت عمومی دیوان عدالت اداری می‌نمایم.»
متن آیین‌نامه در قسمت مورد اعتراض به قرار زیر است:
«ماده ۹ ـ مقررات حاکم بر مأموریت آموزشی جانبازان در مورد فرزندان شاهد و جانباز نیز لازم الاجراست.»
علی‌رغم ارسال نسخه ثانی دادخواست و ضمائم آن برای طرف شکایت تا زمان رسیدگی به پرونده در هیأت عمومی دیوان عدالت اداری هیچ پاسخی از طرف شکایت واصل نشده است.
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۳۹۷/۵/۲ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی هیأت عمومی
با توجه به اینکه مطابق ماده ۶۱ قانون مدیریت خدمات کشوری، پرداخت هزینه‌های آموزشی از بودجه دستگاههای اجرایی به کارکنان ممنوع شده و وفق تبصره ذیل آن ایثارگران مشمول مقررات خاص خود می‌باشند و در ماده ۱ قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران مصوب سال ۱۳۹۱، فرزندان ایثارگران مشمول عنوان ایثارگر ذکر نشده‌اند و در ماده ۴۴ قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران و ماده ۸۸ قانون برنامه ششم توسعه صرفاً فرزندان شهدا از کلیه امتیازات جانبازان پنجاه درصد برخوردار شده‌اند، بنابراین حکم مقرر در ماده ۹ آیین‌نامه ساماندهی اشتغال فرزندان شاهد و جانبازان ۲۵ درصد و بالاتر که فرزندان جانبازان را نیز واجد برخورداری از امتیازات جانبازان تلقی کرده است، مخالف قانون بوده و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال می‌شود.
رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بهرامی
