رأی شماره ۱۷۴۷ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
رأی شماره ۱۷۴۷ مورخ ۱۳۹۷/۰۸/۱۵ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
با موضوع: ابطال بند (الف) شیوه‌نامه اجرایی پرداخت حق محرومیت از مطب کارکنان غیرهیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مازندران
تاریخ دادنامه: ۱۳۹۷/۸/۱۵ شماره دادنامه: ۱۷۴۷ شماره پرونده: ۱۲۴۵/۹۶
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: خانم سیده فاطمه مظفری آهنگرکلایی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند (الف) شیوه‌نامه اجرایی پرداخت حق محرومیت از مطب کارکنان غیرهیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مازندران
گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال شیوه‌نامه اجرایی پرداخت حق محرومیت از مطب کارکنان غیرهیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مازندران و برقراری این فوق‌العاده بر اساس بخشنامه وزارت بهداشت را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
«با عرض سلام و احترام به استحضار می‌رساند اینجانب با مشخصات صدرالذکر دندانپزشک و کارمند رسمی دانشگاه علوم پزشکی مازندران با پست سازمانی کارشناس نظارت بر درمان و فرزند شهید می‌باشم آنچه که مورد استدعاست با امعان نظر به دستورالعمل ابلاغی از سوی وزارت بهداشت و درمان در تعاقب قانون مصوبه پیوستی دائر بر برقراری فوق‌العاده حق محرومیت از مطب کارکنان غیرهیأت علمی مستفاد از اجرای بند ۱۴ ماده ۵۴ آیین‌نامه استخدامی تأکید بر تسری ضوابط مربوطه از قانون و ماده واحده مصرحه در آن مبنی بر فرآیند چگونگی اجرای دستورالعمل اما آنچه که مورد تأمل است و سیاق حاضر بر اساس شیوه‌نامه اجرایی مدون شده توسط دانشگاه علوم پزشکی مازندران خلاف و تناقض با دستورالعمل را دارد زیرا دایره شمول را اعضا و سلیقه‌ای اعمال نموده است و اجرای این شیوه‌نامه که از تاریخ ۱۳۹۶/۱/۱ ابلاغ گردیده به نوعی تضییع حق را دامن زده است بدین سبب بنده تقاضایی را در این راستا مبنی بر برخورداری و شمولیت از مزایای دستورالعمل مارالذکر به ریاست دانشگاه ارائه نموده اما آنچه که در مانحن‌فیه بدان مستند نموده‌اند همان عدم مشمولیت را اشاره و پاسخ داده‌اند لذا به منظور تشحیذ ذهن آن مقام قضایی اسناد مربوطه را پیوست و استدعای مداقه و مساعدت در این موضوع را نموده و تقاضای ابطال شیوه‌نامه اجرایی ابلاغی از سوی دانشگاه علوم پزشکی مازندران مضافاً برقراری فوق‌العاده معنونه را بر اساس قانون مدونه برای خویش داشته و می‌نمایم. مضافاً شایان ذکر است تقاضای مطالبات معنونه ضمن خسارات وارده متعلقه را نیز از تاریخ ۱۳۹۶/۳/۱ خواهانم.
شایان ذکر است همان طوری که آن مرجع قضایی کاملاً واقف به موضوع می‌باشند توجهاً و تطابقاً و مستنداً به قانون موضوعه دیوان، یکی از موارد ابطال مصوبات، عدم رعایت سلسله مراتب اداری و خارج از حدود اختیار بودن مقام تأیید‌کننده می‌باشد که این شیوه‌نامه ابلاغی مربوطه توسط ریاست دانشگاه مصداق بارز آشکار تعارض با دستورالعمل مذکور می‌باشد که بر خلاف نظر وزارتخانه اعمال گردیده است و در این مقوله نهاد پایین دست نمی‌تواند خلاف دستورالعمل مقام مافوق را وضع نماید لذا مجدداً تصریح بر ابطال شیوه‌نامه اجرایی و رد تعاقب آن خواهان کلیه مطالبات و معوقات و برقراری فوق‌العاده مربوطه را دارم. »
در پی اخطار رفع نقصی که از طرف دفتر هیأت عمومی برای شاکی ارسال شده بود، وی به موجب لایحه‌ای که به شماره ۱۰۰۹۶۰۱۲۴۵ ـ ۱۳۹۶/۱۱/۱۰ ثبت دفتر اداره کل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری شده اعلام کرده است که:
«ریاست محترم دفتر هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
با سلام
احتراماً معطوفاً به ابلاغ اخطاریه رفع نقص پرونده کلاسه شماره ۹۶۰۱۲۴۵ ـ ۱۳۹۶/۱۰/۵ به شماره بایگانی ۸۸۶۴۰ و موارد ایرادی، مراتب به پیوست به شرح ذیل تقدیم حضور می‌گردد.
۱ـ در خصوص تعیین مصداق دقیق موضوع مورد شکایت در شیوه‌نامه اجرایی بند الف دایره شمول توجهاً به محدودیت ایجاد شده که این ماده موصوفه را تخصیص و مقید به افراد و پستهای خاص نموده است و این قیود و محصور نمودن با کلیات عام مطروحه در ماده قانونی بند ۷۴ ماده ۵۴ آیین‌نامه اداری و استخدامی اعضاء غیرهیأت علمی در مقام مغایرت و تناقض بر می‌آید موجبات اتلاف و تضییع حق بنده می‌باشد.
۲ـ در اجرای بند ۱۴ ماده ۵۴ آیین‌نامه اداری استخدامی کارکنان غیرهیأت علمی به صراحت مشمولین برخورداری از این امتیاز را تعیین و مشخص نموده است و با نگاه کلیات و مساعدت و موسع آن را وضع نموده که در تعاقب آن تدوین و ابلاغ شیوه‌نامه اجرایی مغایرت با اهداف مقنن است.
۳ـ بنده با تصریح مورد مطالبه خویش توجهاً فرزند شهید بوده مضافاً با سابقه ۱۲ سال خدمت در پست کارشناس نظارت بدون حق ایجاد مطب این مستثنی نمودن شیوه‌نامه حق مکتسبه‌ام را ضایع و خواهان ابطال شیوه‌نامه اجرایی در بند مربوطه و برخورداری از حق محرومیت از مطب می‌باشم. »
متن شیوه‌نامه در قسمت مورد اعتراض به قرار زیر است:
« «شیوه‌نامه اجرایی پرداخت محرومیت از مطب کارکنان غیرهیأت علمی»
این شیوه‌نامه در اجرای دستورالعمل برقراری فوق‌العاده حق محرومیت از مطب کارکنان غیرهیأت علمی مصوب هیأت امناء مورخ ۱۳۹۶/۲/۲ و بند ۱۴ ماده ۵۴ آیین‌نامه اداری و استخدامی کارکنان غیرهیأت علمی، جهت ساماندهی در پرداخت فوق‌العاده مذکور تدوین گردیده و از تاریخ تصویب در دانشگاه (۱۳۹۶/۱/۱) قابل اجرا می‌باشد.
الف ـ دایره شمول:
۱ـ کلیه پزشکان (اعم از پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی)، دامپزشکان و همچنین دارندگان مدرک دکترا در رشته‌های گروه پیراپزشکی، بهداشتی، توانبخشی، پرستاری و مامایی اعم از رسمی، پیمانی، قراردادی که به عنوان معاون، مدیر، رئیس گروه، رئیس اداره و کارشناس مسئول واحد مستقل ستاد شهرستان، استان و یا بیمارستان که با حکم کارگزینی و یا ابلاغ انشایی مصوب کمیته اجرایی دانشگاه، در یکی از سمتهای فوق فعالیت می‌نمایند.
تبصره: پزشکان طرحی و تعهدی در صورت داشتن شرایط فوق، مشمول می‌گردند.
۲ـ این دستورالعمل شامل نیروهای قراردادی ماده ۸۸ و شرکتی نمی‌گردد.
۳ـ کلیه پزشکان خانواده روستایی و شهری که در استخدام (قراردادی، پیمانی و رسمی) دولت هستند به جهت قرارداد گلوبال و دریافت سرانه بر اساس جمعیت و گروههای هدف، مشمول دریافت محرومیت از مطب نمی‌شوند.
۴ ـ کلیه پزشکان خانواده روستایی و شهری که از برنامه خارج شوند، مشمول دریافت محرومیت از مطب نمی‌شوند.
۵ ـ کلیه شاغلین پزشک، دندانپزشک و داروساز در رده‌های کارشناسی ستاد شبکه‌ها و معاونتها مشمول دریافت محرومیت از مطب نمی‌شوند. »
در پاسخ به شکایت مذکور، رئیس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی مازندران به موجب لایحه شماره ۴/۱۰۱۸/ح ـ ۱۳۹۶/۱۲/۲۶ توضیح داده است که:
«ریاست محترم هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
سلام علیکم
احتراماً در خصوص پرونده کلاسه به شماره بایگانی ۹۶۰۱۲۴۵ موضوع دعوای خانم دکتر سیده فاطمه مظفری آهنگرکلایی به خواسته ابطال شیوه‌نامه اجرایی پرداخت حق محرومیت از مطب کارکنان غیرهیأت علمی دفاعیات این دانشگاه به شرح ذیل اعلام می‌گردد:
۱ـ در اجرای بند ۱۴ ماده ۵۴ آیین‌نامه اداری و استخدامی کارکنان هیأت علمی دستورالعمل برقراری حق محرومیت از مطب در هیأت امناء مطرح و مورد تصویب و تأیید قرار گرفت. مطابق ماده واحده مؤسسه مجاز است با تشخیص بالاترین مقام اجرایی به شاغل حرف سلامت که دارای مدرک دکتری در رشته‌های گروه پزشکی (پزشکی ـ دندانپزشکی و داروسازی) و دامپزشکی که مستقلاً توان اشتغال در خارج از محیط کار را دارند، در قبال انجام وظایف و ماموریتهای محوله به میزان ۶۰ ساعت در ماه غیراز ساعت اداری معادل ۱۰۰ درصد حقوق ثابت به عنوان حق محرومیت از مطب بپردازد لذا قانون، حق محرومیت از مطب را تجویز نموده است نه تکلیف.
۲ـ حسب قانون پرداخت فوق‌العاده حق محرومیت از مطب، مؤسسه مجاز است به دارندگان مدارک دکتری در رشته‌های گروه پزشکی… که به صورت تمام وقت انجام وظیفه می‌نمایند و به‌دلیل نیاز مؤسسه فعالیت آنان را در مراکزهای دولتی و غیردولتی و مطبهای خصوصی ممنوع کرده باشد موظف است نسبت به برقراری حق محرومیت از مطب آنان اقدام نماید لذا این دانشگاه هیچگونه نیازی به خدمات نامبرده در غیرساعات موظفی نداشته و ندارد، بنابراین ایشان می‌تواند در بعد از ساعت اداری و غیرموظفی نسبت به کار غیرانتفاعی در مراکزهای دولتی و غیردولتی و مطبهای خصوصی اقدام نماید و لذا هیچگونه حقی برای نامبرده متصور نمی‌باشد.
۳ـ بر اساس شیوه‌نامه اجرایی پرداخت حق محرومیت از مطب کارکنان غیرهیأت علمی که در تاریخ ۱۳۹۶/۲/۲ تدوین گردید دایره شمول و برخورداری از مزایای فوق را کلیه شاغلین پزشک، دندانپزشک و داروساز …) که تحت عنوان معاون، مدیر، معاون مدیر، رئیس گروه، رئیس اداره و کارشناس مسئول واحد مستقل ستاد شهرستان یا استان اشتغال دارند در نظر گرفته است در صورتی که نامبرده به عنوان کارشناس دندانپزشکی در حوزه ستادی مشغول به‌خدمت می‌باشد مضافاً اینکه با عنایت به صراحت بند ۵ شیوه‌نامه اجرایی پرداخت حق محرومیت کلیه شاغلین پزشک، دندانپزشک و داروساز … که در رده‌های کارشناسی ستاد شبکه‌ها و معاونتها مشغول به خدمت می‌باشند مشمول دریافت محرومیت از مطب نمی‌گردند. لذا با عنایت به مطالب معنونه تقاضای رد شکایت نامبرده مورد استدعا می‌باشد. »
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۳۹۷/۸/۱۵ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی هیأت عمومی
نظر به اینکه هیأت امناء دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران بر اساس اختیار ناشی از بند ب ماده ۲۰ قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران که در ماده یک قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور مصوب سال ۱۳۹۵ تکرار و تنفیذ شده، به شرح ماده واحده موضوع دستورالعمل برقراری فوق‌العاده محرومیت از مطب کارکنان غیرهیأت علمی تصریحاً افراد مشمول بهره مندی از فوق‌العاده مذکور را مشخص کرده است و تشخیص شرایط و افراد مشمول ماده واحده را بر عهده رئیس مؤسسه نهاده است، بنابراین در قسمت دایره شمول شیوه‌نامه مورد شکایت ابلاغی از سوی رئیس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران که افراد مشمول را محدود کرده است به جهت مغایرت با مصوبه هیأت امناء، خارج از حدود اختیارات مرجع تصویب تشخیص شد و به استناد بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال می‌شود.
رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بهرامی
