رأی وحدت رویه شماره ۵۵۴ مورخ ۱۳۹۹/۴/۱۷ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
تاریخ دادنامه : ۱۳۹۹/۴/۱۷ شماره دادنامه: ۵۵۴ شماره پرونده : ۹۹۰۰۹۳۸
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
اعلام‌کننده تعارض : آقای محمد شریفی
موضوع: اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری
گردش کار : در خصوص بررسی مشاغل سخت و زیان‌آور در کارگاه‌های تعطیل شده، یک شعبه دیوان تعطیل بـودن کارگاه را مانع بـررسی شغل شـاکی از لحاظ سخت و زیان‌آور ندانسته و با این استدلال که می‌توان در کارگاه‌هایی که شغل مشابه شاکی وجود دارد نسبت به بررسی و ارزیابی شغل شاکی اقدام کرد حکم به ورود شکایت صادر کرد و یک شعبه دیوان به جهت اینکه محل کار شاکی تعطیل گردیده و امکان اعلام نظر در خصوص شغلی که وجـود ندارد و اصـولاً کارگاهی وجـود ندارد کـه شغل بررسی گردد شکایت شاکی را غیروارد و حکم بـه رد شکایت صادر کرده است. لذا با توجه به استنباط‌های مختلف شعب دیوان در این خصوص و صدور آراء متعارض از شعب دیوان، موضوع در اجرای ماده ۸۹ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری برای صدور رأی وحدت رویه به هیأت عمومی ارجاع شد.
گردش کار پرونده‌ها و مشروح آراء به قرار زیر است:
الف: شعبه ۶۳ بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره ۹۶۰۹۹۸۰۹۰۲۰۰۰۳۴۸ با موضوع دادخواست آقای محمد شریفی به طرفیت اداره کار و رفاه اجتماعی مرکزی، تأمین اجتماعی مرکزی و به خواسته الزام اداره کار اراک به صدور رأی و طرح مشاغل وی در کمیته تشخیص مشاغل سخت و زیان‌آور و الزام تأمین اجتماعی به پذیرش شغل وی و احتساب در سوابق به عنوان سخت و زیان‌آور به موجب دادنامه شماره ۹۶۰۹۹۷۰۹۰۲۰۰۰۹۳۸ ـ ۲۲/۶/۱۳۹۶ به شرح زیر رأی صادر کرده است:
در خصوص دادخواست محمد شریفی به طرفیت خواندگان به خواسته بررسی و صدور رأی مبنی بر سخت و زیان‌آور بودن شغل و احتساب در سوابق بیمه‌ای با توجه به شرح شکایت شاکی و دفاع خوانده و اسناد و محتویات پرونده متشکله در اداره کار نظر به لایحه دفاعیه خوانده و تعطیلی محل‌های کار ادعایی شاکی و اینکه امکان اعلام نظر در خصوص شغلی که وجود ندارد و اصولاً کارگاهی وجود ندارد که شغلی بررسی گردد، لذا شکایت شاکی قابلیت استماع نداشته است حکم به رد شکایت شاکی مستنداً به ماده ۶۳ قانون آیین دادرسی دیوان عدالت اداری صادر و اعلام می‌دارد. رأی صادره با توجه به اقامتگاه اعلامی ظرف مهلت ۲۰ روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظر در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به درخواست هر یک از طرفین یا وکیل یا قائم مقام و نماینده قانونی آنها خواهد بود.
رأی مذکور به موجب رأی شماره ۹۷۰۹۹۷۰۹۵۵۴۰۰۲۵۳ـ ۱۹/۱/۱۳۹۷ شعبه ۱۳ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری تأیید شده است.
همچنین رأی مذکور در اجرای ماده ۷۹ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری در شعبه ۱۶ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب رأی شماره ۹۷۰۹۹۷۰۹۵۶۲۰۲۱۰۵ ـ ۱۹/۶/۱۳۹۷ تأیید شده است.
ب: شعبه ۳۷ بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره ۹۵۰۹۹۸۰۹۰۳۷۰۲۲۳۵ با موضوع دادخواست آقای سید باقر رفیعی به طرفیت اداره کل تعاون کار و رفاه اجتماعی استان مرکزی و به خواسته اعتراض نسبت به رأی کمیته استانی جهت استفاده از مزایای مشاغل سخت و زیان‌آور و به موجب دادنامه شماره ۹۶۰۹۹۷۰۹۰۳۷۰۰۷۱۸ ـ ۲/۳/۱۳۹۶ به شرح زیر رأی صادر کرده است:
با استناد به تبصره ۲ ماده ۷۶ قانون تأمین اجتماعی و مواد ۲، ۸ و ۱۳ آیین‌نامه اجرایی با عنایت به اینکه تعطیل بودن کارگاه مانع بررسی شغل شاکی از لحاظ سخت و زیان‌آور نمی‌باشد می‌توان در کارگاه‌هایی که شغل مشابه شاکی وجود دارد نسبت به بررسی و ارزیابی شغل شاکی اقدام نمود. بنابراین به استناد ماده ۱۰ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری شکایت شاکی وارد تشخیص و ضمن نقض رأی معترض‌عنه و ارجاع جهت رسیدگی مجدد حکم به ورود صادر و اعلام می‌گردد. رأی صادره وفق ماده ۶۵ قانون مرقوم ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ قابل اعتراض در شعب تجدیدنظر دیوان می‌باشد.
رأی مذکور به موجب رأی شماره ۹۶۰۹۹۷۰۹۵۶۸۰۰۰۳۰ ـ ۲/۵/۱۳۹۶ شعبه ۱۸ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری تأیید شده است.
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۷/۴/۱۳۹۹ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی هیأت عمومی
الف ـ تعارض در آراء محرز است.
ب ـ به موجب بند (الف) ماده ۹ آیین‌نامه اجرایی بند ۵ جزء (ب) قانون اصلاح تبصره ۲ الحاقی ماده ۷۶ قانون اصلاح مواد ۷۲ و ۷۷ و تبصره ماده ۷۶ قانون تأمین اجتماعی مصوب سال ۱۳۵۴ و الحاق دو تبصره به ماده۷۶ مصوب سال ۱۳۷۱، بررسی، تطبیق و تشخیص مشاغل سخت و زیان‌آور با مواد این آیین‌نامه که توسط بیمه شده، کارفرما، وزارتخانه‌های بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، کار و امور اجتماعی، سازمان تأمین اجتماعی و تشکلها به عنوان مشاغل سخت و زیان‌آور معرفی شده و اعلام نتیجه به متقاضی و سازمان‌های ذیربط از سوی رئیس کمیته بدوی، به عنوان یکی از وظایف کمیته‌های بدوی استانی موضوع آیین‌نامه مذکور تعیین شده است و بر مبنای دادنامه شماره ۴۷۵ الی ۴۸۳ـ ۲۹/۹/۱۳۸۳ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، اطلاق حکم مقرر در بند (الف) تبصره ۲ ماده واحده قانون اصلاح تبصره ۲ الحاقی ماده ۷۶ قانون اصلاح مواد ۷۲ و ۷۷ و تبصره ماده ۷۶ قانون تأمین اجتماعی مصوب ۱۳۵۴ و الحاق دو تبصره به ماده ۷۶ مصوب سال ۱۳۷۱ و اجرای آن در مورد مشاغل کارگری سخت و زیان‌آور، با رعایت عوامل مؤثر مقرر در حکم مقنن در کارگاه‌های منحله یا تعطیل شده منع قانونی ندارد و مراعات تبعات و آثار قانونی مترتب بر مشاغل کارگری سخت و زیان‌آور به حکم قانون الزامی است و تعطیل و انحلال کارگاه طبیعت و ماهیت کارهای سخت و زیان‌آور انجام شده در زمان دایر بودن کارگاه را منتفی نمی‌سازد، لذا کمیته‌های بدوی استانی مکلّف به پذیرش درخواست متقاضیان احراز سخت و زیان‌آور بودن مشاغل هستند و نمی‌توانند از پذیرش درخواست‌های آنها خودداری نمایند. بنا به مراتب فوق، دادنامه شماره ۷۱۸ ـ ۲/۳/۱۳۹۶ صادره از شعبه سی و هفتم بدوی دیوان عدالت اداری که به موجب دادنامه شماره ۸۰۰۰۳۰ ـ ۲/۵/۱۳۹۶ صادره از شعبه هجدهم تجدیدنظر دیوان عدالت اداری تأیید شده و متضمن این استدلال است، صحیح و منطبق با موازین قانونی است. این رأی به استناد بند ۲ ماده ۱۲ و ماده ۸۹ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم‌الاتباع است.
رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بهرامی
