مصاحبه با مهران صادقیان رتبه ۵ آزمون دکتری ۹۹ رشته حقوق عمومی
پایگاه خبری اختبار- مهران صادقیان رتبه ۵ آزمون دکتری سال ۱۳۹۹ رشته حقوق عمومی است که مقطع کارشناسی را در دانشگاه حکیم سبزواری و مقطع کارشناسی ارشد را در دانشگاه علامه طباطبایی طی کرده است. او که در آزمون وکالت و آزمون مرکز وکلای قوه قضاییه سال ۹۸ نیز پذیرفته شده است، در حالی برای این آزمون‌ها آمادگی کسب کرده که در حال گذراندن خدمت سربازی بوده است.
با او درباره منابع و شیوه مطالعه‌اش گفت‌وگویی کردیم که حاصل آن را در ادامه می‌خوانید.
لطفاً در ابتدا مختصری درباره پیشینه تحصیلی و شغلی‌تان بفرمایید.
مهران صادقیان هستم. متولد خرداد سال ۱۳۷۳. در سال ۱۳۹۱، وارد رشته حقوق دانشگاه حکیم سبزواری شدم و این مقطع را در مدت سه سال (۶ نیم سال)، در سال ۱۳۹۴ با کسب رتبه سوم در بین دانشجویان هم رشته و هم ورودی به پایان رساندم و به عنوان دانشجوی سال آخر کارشناسی حقوق، با شرکت در آزمون کارشناسی ارشد حقوق سال ۹۴، حائز رتبه ۳۹ رشته حقوق عمومی و حقوق نفت و گاز شده و در رشته حقوق عمومی دانشگاه علامه طباطبایی پذیرفته شدم. پس از گذشت مدت دو سال علم آموزی در محضر اساتید گرامی این دانشگاه، در آبان ماه سال ۱۳۹۶ از این دانشگاه فارغ التحصیل شدم.
پس از قبولی در مراحل تستی، تشرحی، و مصاحبه علمی شفاهی، آزمون تصدی منصب قضا سال ۱۳۹۵، که تا مهر ماه سال ۱۳۹۶ به طول انجامید، معیارهای لازم را از دید روانشناسان معاونت نیروی انسانی قوه قضاییه جهت ادامه این مسیر نداشتم لذا در اسفند همان سال عازم خدمت سربازی شدم و تا ابتدای آذر ۱۳۹۸ به مدت ۲۱ ماه به عنوان ستواندوم وظیفه در یگان دژبان تیپ ۱۳۰ شهید سروان عبدالله دلجویان نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران با افتخار خدمت کردم.
از ابتدای مرداد ماه سال ۱۳۹۸ مشغول مطالعه برای آزمون وکالت بودم و با وجود مشغله‌های فراوان، وظایف و مسئولیت هایی که در خدمت سربازی داشتم، موفق به کسب رتبه ۲۷ تستی مرکز وکلای قوه قضاییه و رتبه ۲۱۷ کانون وکلای مرکز شدم. با این حال هم اکنون به دلیل طی روند اداری از هیچ نهادی پروانه کارآموزی وکالت دریافت ننموده‌ام و در حال حاضر وکیل نیستم.
دفعه چندمی بود که در آزمون دکتری شرکت می کردید؟
امسال سال اولی بود که در این آزمون شرکت داشتم و موفق به کسب رتبه ۵ دکتری حقوق عمومی شدم.
انگیزه تان از تحصیل در مقطع دکتری چیست و چرا به کارشناسی ارشد بسنده نکردید؟
اساسا کسانی که رشته حقوق عمومی را برای تحصیلات تکمیلی انتخاب می‌کنند علاوه بر علاقه، از گونه‌ای حس دغدغه مندی اجتماعی برخوردارند چرا که در این رشته مباحث بیشتر بر کلیت جامعه متمرکز است و در این مسیر از علوم دیگر مثل فلسفه، اقتصاد، جامعه شناسی، سیاست و … بهره گرفته می‌شود. بنده نیز جزئی از همین قشر هستم و اولین انگیزه من برای ادامه تحصیل در مقطع دکتری همین حس دغدغه مندی اجتماعی است، از سوی دیگر یادگیری هر چه بیشتر مباحث این رشته و همچنین روشهای تحقیق در حقوق، و ارتقاء صلاحیت‌ها و مهارت‌هایم برای انجام تحقیقات بیشتر و در انتها توان انتقال آموخته هایم به دیگران، از دیگر اهداف بنده است.
این که چرا به کارشناسی ارشد بسنده نکردم به این نکته برمیگردد که مقطع کارشناسی ارشد پلی میان مقطع کارشناسی و مقطع دکتری است و اصل بر آن است که کسی که خود را برای مقطع کارشناسی ارشد آماده می‌کند یکی از اهداف بلند مدتش تحصیل در مقطع دکتری است و خلاف این مسئله نه جالب است و نه توصیه می شود.
از چه زمانی و در چه شرایطی مطالعه را شروع کردید؟ منابع و شیوه مطالعه تان به چه شکل بود؟
همانطور که عرض کردم بنده تا ابتدای آذر ۱۳۹۸ مشغول انجام خدمت وظیفه عمومی بودم و پس از آن نیز با دو آزمون وکالت از دو نهاد مختلف مواجه بودم و زمان شروع بنده برای آمادگی آزمون دکتری ابتدای دی ماه ۱۳۹۸ بود ولی این بدین معنی نیست که فکر کنیم می‌توان تنها با اختصاص دو ماه زمان در این آزمون بسیار مهم حد نصاب لازم را کسب کرد و این امر جز با تکیه بر مطالعات پیوسته و بلند مدت حاصل نمی‌شود. لذا عملا ابتدای زمان مطالعه بنده از تابستان سال ۱۳۹۷ آغاز می‌شود که شروع به مطالعه کتاب‌های مرجع در حقوق عمومی، جهت ارتقای سطح دانش کلی ام نمودم. و از مطالعه این منابع متعدد برای خود جزوه‌ای تهیه کردم. منابعی که در این زمینه مطالعه شد به تفصیل چنین است:
حقوق اساسی:
۱- حقوق اساسی و نهادهای سیاسی دکتر سید ابوالفضل قاضی شریعت پناهی ۲- بایسته‌های حقوق اساسی دکتر سید ابوالفضل قاضی شریعت پناهی ۳- کلیات حقوق اساسی دکتر محمدرضا ویژه ۴- حقوق اساسی و ساختارهای سیاسی دکتر محمد هاشمی ۵- حقوق بشر و آزادی های اساسی دکتر محمد هاشمی ۶- حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران جلد ۱ و۲ دکتر محمد هاشمی ۷- مختصر حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران دکتر حسین مهرپور ۸- حقوق اساسی تطبیقی دکتر کمال الدین هرسی نژاد
حقوق اداری:
۱- حقوق اداری دکتر منوجهر طباطبایی موتمنی ۲- حقوق اداری (۱-۲) دکتر رضا موسی زاده ۳- حقوق اداری جلد ۱ و۲ دکتر محمد امامی و دکتر کوروش استوار سنگری ۴- حقوق اداری دکتر محمدجواد رضایی زاده ۵- حقوق اداری دکتر مسلم آقایی طول ۶- حقوق اداری تطبیقی دکتر منوچهر طباطبایی موتمنی ۷- حقوق اداری تطبیقی جلد ۱ و ۲ دکتر مهدی هداوند (بسیار مهم) ۸- اصول حقوق اداری دکتر مهدی هداوند و دکتر علی مشهدی
بنده با مطالعه این کتب جزوه ای برای خودم تهیه کردم که دیگر نیاز نبود دوباره این منابع را مطالعه کنم اما با مشاهده دفترچه ثبت نام آزمون دکتری سال ۹۹ مشخص شد علاوه بر این دو مبحث، حقوق کار نیز جزئی از منابع است و همچنین بر فصل‌های متون فقه دکتری حقوق عمومی نیز افزوده شده است. در نهایت امر موارد مطالعاتی بنده از ابتدای دی ماه ۱۳۹۸ موارد ذیل است:
حقوق اساسی: جزوه مختصر از کتب مرجع + حقوق اساسی دکتر منوجهر طباطبایی موتمنی + مجموعه قانون اساسی انتشارات معاونت حقوقی ریاست جمهوری
حقوق اداری: جزوه مختصر از کتب مرجع + حقوق اداری دکتر بیژن عباسی
حقوق کار: حقوق کار دو جلدی دکتر عزت الله عراقی + حقوق کار دکتر محمد هاشمی
* لازم به ذکر است رشته حقوق عمومی دارای قوانین و مقررات متعدد و پراکنده است و بنده نیز برای این آزمون قوانین متعددی را مطالعه نمودم. برای مطالعه این قوانین متعدد، ابدا لازم نیست داوطلبان کتابی خریداری نمایند چرا که همه این قوانین در سایت اختبار با اصلاحات به روز شده در دسترس است و از این بابت بسیار قدردان مجموعه اختبار هستم.
قوانینی که بنده مطالعه داشتم عبارتند از: قانون اساسی و نظریات تفسیری شورای نگهبان (بسیار مهم)، قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات، قانون جرم سیاسی، قانون نحوه فعالیت احزاب (مهم)، آیین نامه‌های داخلی مجلس، شورای نگهبان، مجمع تشخیص مصلحت نظام (مهم)، قانون انتخابات مجلس، ریاست جمهوری، مجلس خبرگان (مهم)، قانون وظایف و اختیارات استانداران، قانون تقسیمات کشوری (مهم)، قانون تشکیل، وظایف و اختیارات شوراهای اسلامی کشور و شهرداران(بسیار مهم)، قانون محاسبات عمومی (مهم)، قانون مدیریت خدمات کشوری (بسیار مهم)، قانون فهرست نهادها و موسسات عمومی غیردولتی، قانون ممنوعیت بکارگیری بازنشستگان، قانون رسیدگی به تخلفات اداری(مهم)، قانون تشکیل سازمان بازرسی کل کشور و آیین‌نامه اجرایی آن (مهم)، قانون گزینش کشور(مهم)، قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری(بسیار مهم)، قانون برگزاری مناقضات (مهم)، شرایط عمومی پیمان (مهم)، قانون کار (بسیار مهم)، آیین دادرسی کار، قانون تامین اجتماعی، قانون بیمه بیکاری.
متون فقه:
۱- متون فقه عمومی و حقوق بین الملل دکتر ابراهیم موسی زاده (مباحث ولایت فقیه و جهاد)
۲- تحریرالروضه فی شرح اللمعه + ترجمه آن کتاب فقه استدلالی مهدی دادمرزی (مباحث؛ انفال، احیا موات و مشترکات، جهاد، امر به معروف و نهی از منکر، قضا، شهادات)
۳- تحریرالوسیله امام خمینی ترجمه علی اسلامی (مباحث؛ انفال، احیا موات و مشترکات، امر به معروف و نهی از منکر، دفاع، قضا، شهادات)
استعداد تحصیلی و زبان عمومی: به جهت تعدد منابع دروس تخصصی تعداد اندکی از افراد این موارد را مطالعه می کنند، در درس استعداد تحصیلی منابع زیادی وجود دارد بهتر است حداقل داوطلبان سوالات سال های گذشته استعداد تحصیلی را ببینند و بخش درک مطلب و استدلال منطقی را حتما در نظر داشته باشند. زبان عمومی آزمون دکتری هم که از سه بخش گرامر و واژگان و درک مطلب تشکیل شده به سطح دانش و مهارت داوطلب در زبان مورد نظر بستگی دارد.
شیوه برنامه ریزی هر کس تنها مختص به خود اوست و خود داوطلب بهترین شخص در این زمینه است. مطالعه بنده به شیوه تک درسی است، به طور مثال در چند روز تنها مباحث حقوق اساسی را مطالعه داشتم و پس از آن در چند روز دیگر به سراغ مبحث دیگر مثل حقوق کار می‌رفتم ولی برای جلوگیری از خستگی متون فقه را همراه با این تک درس‌ها مطالعه داشتم. روزهای پایانی برنامه و نزدیک به آزمون نیز به مرور جمع‌بندی‌ها و مطالعه قوانین اختصاص یافته بود.
سطح سوالات آزمون امسال را چطور ارزیابی می کنید؟
بنده اولین سالی بود که در آزمون شرکت می کردم ولی به نظرم سطح سوالات به ویژه در حقوق اداری، بسیار دشوار بود. در حقوق اساسی نیز با اینکه سوالات کمی دشوار بود اما نسبت به حقوق اداری سهل تر بود. سوالات حقوق کار بیشتر از متن قانون بود و بدین سبب نسبت به دیگر مباحث راحت تر بود. اما آنچه که باعث تعجب خودم و دیگر داوطلبان شد علی رغم افزایش فصول متون فقه دکتری حقوق عمومی نسبت به سال ۹۸ از ۲ فصل جهاد و ولایت، به ۸ فصل (جهاد، ولایت، انفال، احیا موات و مشترکات، امر به معروف و نهی از منکر، قضا و شهادات)، تعداد سوالات ۱۵ عدد بود و به نظرم در توزیع سوالات نسبت به این فصول نیز هیچ تناسبی رعایت نشده بود.
آزمون امسال در شرایط خاصی برگزار شد و چند مرتبه هم به تعویق افتاد. این شرایط خاص روی شیوه مطالعه شما چه اثری داشت؟ بی انگیزه نشدید در مطالعه؟ اضطراب جلسه آزمون و مشکلات پاسخ دادن به سوالات با ماسک و … را چطور مدیریت کردید؟
همانطور که مستحضر هستید این آزمون ۴ بار به تعویق افتاد که به نظرم تصمیم ناممعقول و غیرکارشناسی شده‌ای بود چرا که سازمان سنجش بسیار راحت می‌توانست در هر زمانی برگزاری آزمون را مدیریت نماید چنان که این موضوع به روشنی و در عمل با مدیریت عالی سازمان سنجش اثبات شد.
این تعویق پیاپی آزمون بسیاری را سردرگم نمود و داوطلبان دچار مشکل در برنامه ریزی و اضطراب‌های ناشی از آن شدند و به نظرم هیچ تاثیر مثبتی نداشت. بنده نیز جدا از سایر داوطلبان نیستم و از این موضوع متاثر شدم ولی به هر حال انگیزه و پشتکارم را از دست ندادم و با توجه به مطالعه قبلی و مجموعه مختصری که برای خودم ساخته بودم در مدت یک ماهه آخر مطالب را مرور کردم.
موضوع پرسش هم بسیار بجا است چرا که با ایرادات بسیاری از سوی برخی داوطلبان مواجه می شدیم که «چطور با ماسک آزمون بدهیم» که برای من به شخصه بسیار عجیب بود. بنده با وجود داشتن عینک طبی و ماسک همزمان هیچ مشکلی نداشتم. و از ابتدا و انتهای روند برگزاری آزمون رضایت کامل داشتم.
برای ادامه تحصیل کدام دانشگاه را مد نظر دارید؟
داوطلب مقطع دکتری رشته حقوق عمومی در کشور، برای انتخاب دانشگاه چندان دست بازی ندارد و تعداد دانشگاه هایی که در این مقطع پذیرش دارند کمتر از انگشتان دو دست است. با وجود این کمبود در تصمیم عجیبی امسال دو دانشگاه خوب یعنی دانشگاه شیراز و دانشگاه مازندران نیز پذیرش نداشتند و بنده در جریان این موضوع هستم که عده‌ای از داوطلبان، بسیار خواهان تحصیل در این دانشگاه‌ها بودند. و به نظرم این انتقاد به سازمان سنجش وارد است و بهتر است ظرفیت و دانشگاه‌های پذیرنده نیز در همان دفترچه ثبت نامی مشخص باشند.
همه هفت دانشگاهی که در سال ۱۳۹۹ در این مقطع پذیرش دارند جزء دانشگاه‌های بنام و مطرح کشور هستند. اما اولویت انتخابی بنده دانشگاه علامه طباطبایی ست که بزرگترین دانشگاه تخصصی ایران در زمینه علوم انسانی، علوم اجتماعی و مدیریت است. در رشته حقوق عمومی این دانشگاه، تنها به یک جنبه خاص(حوزه نظریات / حوزه تکنیکال) توجه نشده است بلکه در کنار وجه نظری، فلسفی و مبانی حقوق عمومی، به جنبه های تکنیکال این رشته نیز، توجه شده و توامان مورد بررسی قرار می‌گیرند.
در هر صورت انتخاب دانشگاه به عوامل متعددی بستگی دارد و نباید شیوه خاصی را الگوی دیگران قرار داد.
رزومه تان برای مصاحبه چطور است ؟
سطح دانش کلی ام در حقوق عمومی و دیگر شاخه های حقوق و سوابق تحصیلی و آموزشی خود را در سطح قابل قبولی ارزیابی میکنم.
مولف دو کتاب با عناوین «حقوق اساسی تطبیقی؛ عرف اساسی در حقوق ایران و انگلستان» در سال ۱۳۹۷ و «مطالعه تطبیقی فرآیند انعقاد معاهدات؛ انگلستان، ایالات متحده آمریکا، ایران» در سال ۱۳۹۸ ( به صورت مشترک) هستم.
مقاله ای نیز توسط بنده با عنوان «نقد برداشت های موجود از عرف اساسی با تکیه بر معنای رایج آن در حقوق انگلستان» در نخستین همایش ملی اصول نانوشته قانون اساسی که در پردیس فارابی دانشگاه تهران برگزار گردید، در سال ۱۳۹۷ ارائه گردید که مورد تایید هیات داوران قرار گرفت و در کتابی با عنوان «مجموعه مقالات نخستین همایش ملی اصول نانوشته قانون اساسی» در انتشارات دارالعلم در سال ۱۳۹۸ به چاپ رسیده است.
مدتی هم به عنوان مدرس حق التدریس در دانشگاه بجنورد همکاری داشته ام.
و حرف آخر؟
سخن آخر ابتدا با عزیزانی است که قصد ادامه تحصیل در مقاطع تحصیلات تکمیلی رشته حقوق را دارند، در انتخاب رشته ابتدا علاقه خود را در نظر بگیرند و ثانیا خود را محدود به گرایشات سنتی حقوق نکرده و راهی را برگزینند که بتوانند در آن حوزه ها تولید محتوا کنند و سخنی برای عرضه داشته باشند. اشتغال فارغ التحصیلان حقوق متکی به مقطع کارشناسی حقوق آن‌هاست و مقاطع تحصیلات تکمیلی تاثیر چندانی بر آن ندارد و در انتخاب گرایش، خود را اسیر این صحبت‌ها نکنند.
دوم، روی صحبتم با سربازان عزیزی است که در نقطه نقطه این مرز و بوم در حال خدمت هستند، ضمن سپاس از زحمات بی دریغ ایشان، خواسته‌ام این است که مدت طولانی خدمت خود را به نحوی تبدیل به فرصت کنند.
در انتها ضروری ست مراتب سپاس و قدردانی خود را به اساتید عزیزم به ویژه اساتید راهنما و مشاور پایان نامه ام، جناب آقای دکتر حسن وکیلیان و سرکار خانم دکتر هدی غفاری و هم چنین دوستانی که در این مرحله راهنمای بنده بودند از جمله آقایان محمد سلگی، داور درخشان و کامیار مصطفی پور اعلام نمایم.
