آیین نامه اجرایی قانون زکات

هیئت وزیران در جلسه ۱۴۰۲/۴/۷ به پیشنهاد دبیرخانه شورای مرکزی زکات و تأیید شورای مذکور و به استناد ماده (۷) قانون زکات – مصوب ۱۳۹۰- آیین نامه اجرایی قانون زکات را به شرح زیر تصویب کرد:

آیین نامه اجرایی قانون زکات

ماده ۱- در این آیین نامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می روند:

۱- قانون: قانون زکات – مصوب ۱۳۹۰-

۲-شورای مرکزی: شورای مرکزی زکات موضوع ماده (۱) قانون.

۳- شورای زکات: شوراهای سه گانه ای که بر اساس قانون در سطوح استان، شهرستان و بخش تشکیل می شود

ماده ۲- وظایف شورای زکات استان به شرح زیر است:

۱-اجرایی نمودن مصوبات شورای مرکزی.

۲- برنامه ریزی، ساماندهی و بسیج منابع و امکانات استانی در امر بسترسازی، فرهنگ سازی، تبلیغات و اعتمادسازی در امر زکات

۳- شناسایی فرصت ها، قابلیت ها و ظرفیت های استانی به منظور ترغیب و تشویق افراد فعال در امر زکات.

۴- تعامل مؤثر و هدفمند با مراجع تأثیرگذار در امر زکات مانند حوزه های علمیه، ائمه جمعه و جماعات، ارباب جراید، سازمان های انتفاعی و غیر انتفاعی.

۵-برنامه ریزی امور مربوط به پژوهش، آموزش و همایش های زکات (علمی، تخصصی، آموزشی، هم اندیشی، تشویقی) و پیشنهاد به شورای مرکزی.

۶-  بررسی پیشنهادها و آسیب ها و ارزیابی عملکرد دستگاه های مرتبط استانی و نظارت بر شورای زکات شهرستان ها به منظور جمع بندی و ارائه راهکارها به دبیرخانه شورای مرکزی.

۷- برنامه ریزی و هماهنگی لازم با نهادها و سازمان های تبلیغی و رسانه ای جهت تهیه، تولید و انتشار فعالیت های مربوط به توسعه و تعالی زکات در سطح استان (به پیشنهاد دبیرخانه شورای زکات استان).

۸- انتخاب مؤدیان زکات برتر استانی و پیشنهاد منتخبین به دبیرخانه شورای مرکزی جهت تشویق

۹ – ایجاد هماهنگی لازم در امر پشتیبانی، اداری و سایر امور مورد نیاز دبیرخانه شورای استان و شهرستان ها در امر تحقق برنامه های اجرایی زکات

ماده ۳- وظایف شورای زکات شهرستان به شرح زیر است:

۱- محلی سازی و اجرایی نمودن مصوبات ابلاغی شورای زکات استان در راستای سیاست های شورای مرکزی

۲- همکاری و هماهنگی برای تهیه بانک اطلاعات ملی زکات و به روزرسانی اطلاعات مربوط.

۳- هماهنگی دستگاه های عضو و سایر مراجع تاثیر گذار با دبیرخانه شورای زکات شهرستان در جهت پیشبرد برنامه ها و وظایف محول شده

۴- برنامه ریزی و انجام تبلیغات میدانی با بهره مندی از تمامی ظرفیت های موجود شهرستان (به ویژه رسانه های جمعی ائمه جمعه و جماعات حوزه های علمیه و مبلغین)

۵- ایجاد هماهنگی لازم برای تشویق و تقدیر مناسب از افراد فعال در امر زکات

۶- نظارت بر امور مربوط به کلیه فعالیت های زکات در شهرستان

۷- ترغیب مؤدیان در امر پرداخت زکات برای محرومیت زدایی و توانمندسازی با اولویت فقرا و مساکین

۸- ایجاد تمهیدات لازم برای مشارکت کلیه نهادهای حاکمیتی و مردم نهاد در امر آموزش، پژوهش و فرهنگ سازی

۹- بررسی و تأیید جذب وجوه زکات هزینه های اجرایی اعتبارات تشویقی و امور مربوط به هزینه کرد آنها به پیشنهاد دبیرخانه شورا جهت ارائه به شورای زکات استان

۱۰-بررسی و تشخیص ضرورت تشکیل شورای زکات در مراکز ده ستان ها و روستاهای تابع و تصویب و تأیید اعضای آن با هماهنگی شورای بخش.

۱۱- تصویب و اجرای کارگاه های آموزشی در راستای اهداف این آیین نامه

ماده ۴- وظایف شورای زکات بخش به شرح زیر است:

۱-محلی سازی و عملیاتی نمودن مصوبات ابلاغی شورای شهرستان در راستای سیاست های شورای مرکزی

۲- شناسایی و آموزش جمع آوری کنندگان و مبلغین افتخاری زکات و توجیه مؤدیان زکات در جلسات عمومی یا چهره به چهره

۳-انجام برنامه های تبلیغی در بخش ده ستان ها و روستاها و معرفی افراد واجد شرایط تشویق به شورای زکات شهرستان

۴- ارزیابی و نظارت بر حسن اجرای وظایف مبلغین و جمع آوری کنندگان زکات

۵- هماهنگی لازم برای تأمین منابع، تهیه امکانات، ابزار و ملزومات مورد نیاز جهت فرآیندهای اجرایی امر زکات

۶- ارائه گزارش ارزیابی عملکرد شوراهای دهستان و روستا به دبیرخانه شورای سوری شهرستان

ماده ۵ – نحوه تشکیل و اداره جلسات شورای مرکزی و شورای زکات به شرح زیر است:

 ۱- جلسات شورای مرکزی و شورای زکات با حضور دو سوم اعضا رسمیت می یابد و مصوبات آن با تصویب اکثریت اعضای حاضر در جلسه لازم الاجرا است.

 ۲- جلسات شورای مرکزی و شورای زکات در سال حداقل چهار نوبت به صورت فصلی برگزار می شود و در موارد ضروری به تشخیص رییس شورا جلسات فوق العاده برگزار خواهد شد.

۳-در جلسات شورای مرکزی زکات با تأیید رییس شورا رییس سازمان بهزیستی کشور (به عنوان عضو مدعو) دعوت می شود

۴- در استان هایی که دارای مرکز اسلامی و دفتر امور اهل سنت میباشند. با تأیید رییس شورای زکات استان یکی از خبرگان روحانی اهل سنت در جلسات شورا دعوت می شود.

تبصره ۱ -در بخش هایی که فاقد امام جمعه می باشد، یکی از ائمه جماعت بخش با نظر امام جمعه شهرستان به عنوان رییس شورای زکات تعیین می گردد.

تبصره ۲- اعضای شورای زکات مکلف به حضور در شورای مربوط هستند و چنانچه هر یک از اعضای شورا در دو جلسه از جلسات شورای مربوط حاضر نشود، رییس شورا عدم حضور اعضای حقوقی را به نهادهای نظارتی گزارش می.کند در صورتی که اعضای حقیقی منتخب امام جمعه بخش بدون عذر موجه در جلسات شرکت نکنند، مستعفی شناخته می شوند و امام جمعه مربوط اشخاص دیگری را برای عضویت در شورای بخش انتخاب می نماید.

ماده ۶ – وظایف دبیرخانه شورای مرکزی و شورای زکات حسب مورد به شرح زیر است:

۱- تعامل با سایر نهادها و سازمان های داخلی و خارجی در راستای پیشبرد سیاست ها و اهداف فریضه الهی زکات.

۲- پیشنهاد بودجه مورد نیاز جهت اجرای قانون زکات به شورای مرکزی مطابق تبصره ماده (۱) قانون.

۳- تدوین، مستندسازی و ارائه گزارش مرکزی اعم از هزینه های اجرایی عملیاتی وجوه جمع آوری شده از محل زکات اعتبارات دولتی و سایر کمک های اخذ شده در این رابطه جهت جمع بندی و ارسال به مراجع ذی ربط پس از تایید شورای مرکزی و انتشار عمومی آن.

 ۴- تعامل و هم افزایی با مسئولین و معتمدین محلی برای رفع فقر و محرومیت از محل معادل تشویقی زکات جمع آوری شده

 ۵- ارزیابی چگونگی اجرای مصوبات ابلاغی مربوط به دستگاه ها و وزارتخانه های عضو و ارائه گزارش به شورای مرکزی.

۶- تنظیم تقویم اجرایی سالانه جلسات شورا تدوین دعوتنامه ها و صورتجلسه ها و انجام مکاتبات اداری مربوط.

۷- تشکیل کارگروه های تخصصی مورد نیاز حسب صلاحدید رییس شورا به منظور نیاز سنجی های مربوط.

۸- تهیه و تدوین پیش نویس برنامه های کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت و ارائه آن به شورای مرکزی جهت تصویب.

 ۹- تدوین راهکارهای اجرایی و عملیاتی در راستای ،سازماندهی آموزش و به کارگیری معتمدین و مبلغین به عنوان عوامل افتخاری جهت ترویج و توسعه زکات.

۱۰- برآورد نیازمندی های عمومی و فردی نیازمندان به ویژه در مناطق محروم و جامعه هدف سازمان های حمایتی از جمله سازمان بهزیستی کشور و ارائه به شورای مرکزی

۱۱-تهیه بانک اطلاعات ملی زکات و ارائه آن به شورای مرکزی جهت هماهنگی تمهیدات لازم

۱۲- ثبت اطلاعات مؤدیان زکات و مشمولین مصرف زکات در سامانه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با همکاری وزارتخانه یاد شده.

تبصره – در مناطق اهل سنت، بانک اطلاعات ملی زکات با توجه به اقلام مشمول زکات بر اساس فقه و شریعت جاری منطقه تهیه می شود.

 ماده ۷ – دبیرخانه شوراها موظفند وجوه جمع آوری شده را به همراه سایر کمک ها در امر زکات بر اساس سیاست های ابلاغی شورای مرکزی به مصرف همان محل پرداخت کننده زکات برسانند.

ماده۸- دستگاه های اجرایی موضوع ماده (۱) قانون موظف به اجرای مصوبات شورای مرکزی در چهارچوب وظایف و اختیارات دستگاه متبوع خود مطابق با قوانین و مقررات مربوط می باشند.

 تبصره ۱- دبیرخانه شورا موظف است شاخصهای ارزیابی عملکرد دستگاه های عضو شورا در رابطه با وظایف مقرر در قانون و این آیین نامه را مشخص و به سازمان اداری و استخدامی کشور اعلام نماید تا از طریق آن سازمان به دستگاه های مذکور ابلاغ شود.

 تبصره ۲- هر یک از اعضای شورای مرکزی موظفند امور مرتبط با زکات را در دستگاه متبوع خود پیگیری کنند و برنامه های شورای مرکزی را به کلیه سطوح سازمانی (ملی استانی و شهرستانی) ابلاغ و گزارش سالیانه عملکرد مدیران ستادی و صف را بر اساس سیاست ها و مصوبات ابلاغی به دبیرخانه شورای مرکزی ارائه نمایند. دبیرخانه شورای مرکزی موظف است گزارش عملکرد دریافتی از هر یک از اعضا را بر اساس شاخصهای تدوین شده در کلیه سطوح ملی استانی و شهرستانی مورد ارزیابی قرار دهد و نتیجه را پس از هماهنگی تأیید و امضای رییس شورای مربوط حسب مورد به مراجع ذی ربط ارائه نماید.

 ماده ۹ – در راستای ماده (۶) قانون و در جهت ترغیب مردم به ادای زکات سیاست های تشویقی زیر توسط دستگاه های ذی ربط اجرا می شوند

 ۱- سازمان برنامه و بودجه کشور اعتبارات تشویقی پیش بینی شده در قانون بودجه سنواتی را به مناطق شهرها و روستاهای پرداخت کننده زکات جهت هزینه کرد در راستای مصارف زکات با اولویت مصرف در همان محل پرداخت کننده اختصاص و در اختیار کمیته امداد امام خمینی (ره) قرار میدهد.

۲- وزارت جهاد کشاورزی مجاز است در چهارچوب قانون بودجه سنواتی نسبت به اختصاص یارانه برای نهاده های کشاورزی و دامی برای مؤدیان زکات اقدام کند.

 ماده ۱۰- دستگاه های اجرایی به ویژه شورای سیاستگذاری ائمه جمعه، سازمان تبلیغات اسلامی و سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی (ایران) در راستای ترویج و توسعه فرهنگ زکات مجازند اقدامات زیر را بر اساس مصوبات شورای مرکزی از محل اعتبارات مربوط پیش بینی و اجرا نمایند:

۱- تهیه تدوین و ابلاغ طرح جامع رسانه ای – تبلیغی

۲- تهیه و پخش برنامه های رسانه ای از قبیل ،فیلم نماهنگ (کلیپ) و آگهی کوتاه تبلیغاتی (تیزر) مربوط به زکات

۳- اجرای پویش های فرهنگی و رسانه ای زکات

۴- تهیه بسته های آموزشی و محتوایی زکات مبلغین و مؤدیان زکات

ماده ۱۱ -سازمان برنامه و بودجه کشور مکلف است در اجرای تبصره ماده (۱) قانون اعتبار مورد نیاز برای دستیابی به اهداف قانون را در لایحه بودجه سنواتی پیش بینی نماید.

 تبصره – سازمان برنامه و بودجه کشور مجاز است در اجرای ماده (۴) قانون، بر اساس گزارش عملکرد حسابرسی شده سالانه زکات، معادل ریالی زکات جمع آوری شده در هر سال را به علاوه ده درصد (۱۰) در بودجه سال بعد پیش بینی کند.

ماده ۱۲- امام جمعه بخش، دو نفر از معتمدین محلی را از میان افراد دارای مقبولیت و حسن شهرت محلی برای عضویت در شورای بخش انتخاب می کند

 تبصره – امام جمعه بخش به عنوان رییس شورای بخش یک نفر از معتمدین مذکور را به پیشنهاد رییس اداره بهزیستی شهرستان برای عضویت در شورای بخش انتخاب می نماید.

محمد مخبر- معاون اول رییس جمهور