آیین نامه قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امورخیریه

آیین نامه های اجرایی قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امورخیریه

مصوب اول شهریور ۱۳۸۳ و ۱۰ اردیبهشت ۱۳۶۵

قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه را اینجا بخوانید

آیین نامه اجرایی قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امورخیریه
مصوب اول شهریور ۱۳۸۳ هیات وزیران با آخرین اصلاحات

ماده ۱ـ سازمان حج و زیارت موظف است در چارچوب سیاستهای مصوب کشور، برنامه های لازم را در زمینه برگزاری مراسم حج تمتع و عمره و زیارت عتبات مقدس و اماکن متبرک خارج از کشور اجرا نماید.

ماده ۲ـ به منظور هماهنگی بین دستگاههای مختلف و تسریع در انجام امور حج و زیارت شورای عالی حج و زیارت تشکیل می شود.

ماده ۳ـ شورای‌عالی حج و زیارت با ترکیب افراد و مسئو‌لین دستگاههای زیر تشکیل می‌گردد:
۱ ـ رییس جمهور (رییس شورای‌عالی)
۲ـ و‌زیر فرهنگ و ارشاد اسلامی (نایب رییس شورای‌عالی)
۳ـ نماینده مقام معظم رهبری در امور حج و زیارت (درصورت معرفی)
۴ـ و‌زیر امور خارجه
۵ـ و‌زیر کشور
۶ـ و‌زیر امور اقتصادی و دارایی
۷ـ و‌زیر راه و ترابری
۸ـ معاو‌ن و‌زیر و رییس سازمان حج و زیارت (دبیر شورا)
۹ـ رییس کمیسیون مشترک ایران و عربستان
۱۰ـ یک نفر کارشناس به انتخاب و‌زیر فرهنگ و ارشاد اسلامی
۱۱ـ یک نفر کارشناس به انتخاب نماینده مقام معظم رهبری در امور حج و زیارت
۱۲ – ‏رئیس جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران

تبصره ـ نحوه تشکیل جلسات شورا براساس آیین‌نامه‌ای خواهد بود که توسط دبیر شورا تهیه و پس از تأ‌یید رییس شورای‌عالی به تصویب اعضا خواهد رسید.

ماده ۴ـ وظایف و اختیارات شورا به شرح زیر است:
۱ـ بررسی و تصویب خط مشیها و روشهای اجرایی سازمان در امور مربوط به حج و زیارت .
۲ـ بررسی و تصویب آیین نامه های مالی و معاملاتی مربوط به بودجه عملیات اجرایی سازمان موضوع ماده (۱) این آیین نامه.
۳ـ بررسی و تصویب میزان وجوه قابل دریافت از زائران.
۴ـ تصمیم گیری نسبت به کلیه پیشنهادهای مربوط به حج و زیارت ارایه شده به شورا در چارچوب قوانین و مقررات.
تبصره ـ مصوبات شورا پس از تأ‌یید رییس شورا و با امضای و‌زیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ابلاغ می‌گردد.

ماده ۵ ـ رییس سازمان بالاترین مقام اجرایی سازمان و در حدود قوانین و مقررات مسئول اداره و حسن جریان امور و حافظ حقوق و اموال سازمان است.

ماده ۶ ـ وظایف و اختیارات رییس سازمان به شرح زیر است:
۱ـ تهیه و تدوین برنامه های راهبردی و آیین نامه های مورد نیاز سازمان و پیشنهاد آن برای تصویب به مراجع ذی ربط.
۲ـ به کارگیری و عزل و نصب نیروی انسانی سازمان در چهارچوب قوانین و مقررات مربوط.
۳ـ امضای مکاتبات و اسناد، افتتاح حساب در بانکها و معرفی امضاهای مجاز و صدور اجازه پرداخت هزینه ها در حدود برنامه ها و اعتبارات مصوب.
۴ـ نمایندگی سازمان درمقابل اشخاص حقیقی و حقوقی طرف دعوی اعم از داخلی و خارجی با حق انتخاب وکیل و حق وکالت در توکیل تا یک درجه و ارایه پیشنهاد صلح و سازش به مراجع ذیربط با رعایت قوانین و مقررات ذی ربط.
۵ ـ تهیه و تنظیم شرح وظایف و تشکیلات تفصیلی سازمان حج و زیارت و اجرای آن پس از تصویب وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و سایر مراجع ذی ربط.
۶ـ تهیه و تنظیم بودجه سالانه سازمان و ارایه آن به مراجع ذیربط جهت تصویب.

ماده ۷ـ اسناد و اوراق بهادار و تعهدآور سازمان با امضای رییس سازمان یا افراد مجاز از طرف وی و مدیر امور مالی سازمان معتبر خواهد بود.

ماده ۸ ـ به منظور رسیدگی به حسابهای موضوع ماده(۱) این آیین نامه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از سازمان حسابرسی یا موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران، حسابرس سازمان را انتخاب می کند.

ماده ۹ـ حسابرس سازمان موظف است مطابق استانداردهای حسابرسی به حسابهای سازمان رسیدگی نماید و در اجرای این منظور بدون دخالت مستقیم در امور سازمان، به نحوی که به عملیات جاری سازمان لطمه وارد نشود، می تواند کلیه حسابها، دفاتر، اسناد و مدارک مربوط را موردرسیدگی قرار دهد و در صورتی که ضمن انجام وظایف خود به موردی از جریانات سوء و تخلفات برخورد نمود، بلافاصله وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی را در جریان امور قرار دهد.

ماده ۱۰ـ بودجه عملیات اجرایی سازمان که شامل ارقام درآمد وصولی از حجاج و زائران و هزینه های انجام شده در اجرای برنامه های حج و زیارت می باشد همزمان با صدور دستورالعمل تنظیم بودجه عمومی دولت در سازمان تهیه و پس از تایید رییس سازمان و تصویب وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اجرا خواهد شد.

ماده ۱۱ـ وجوه دریافت شده از زائران در حساب مخصوصی متمرکز می شود و پس از تامین هزینه های زائران و سایر هزینه های جانبی و مازاد احتمالی که مبلغ آن توسط حسابرس سازمان مشخص می شود، باقیمانده آن بنا به پیشنهاد وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و تایید رییس جمهور به مصرف امور فرهنگی و خیریه می رسد.

ماده ۱۲ـ مدیرامور مالی سازمان در چارچوب مقررات مربوط با حکم رییس سازمان منصوب می شود.

ماده ۱۳ـ سازمان حج و زیارت موظف است برنامه ها و طرحهای اجرایی لازم را در زمینه بیمه زائران، وصول و ایصال ماترک زائران متوفی، اسکان، امور بهداشت و سلامت جسمی، تغذیه، امنیت و روادید، حمل و نقل با همکاری وزارتخانه ها و سازمانهای ذی ربط تدوین و اجرا نماید.

ماده ۱۴ـ کلیه هزینه هایی که اعتبار آن از محل بودجه عمومی دولت تامین می شود و نیز سایر خدماتی که در زمینه امور حج و زیارت در این آیین نامه پیش بینی نشده، تابع مقررات عمومی کشور خواهد بود.

ماده ۱۵ـ کارکـنان سازمان مشمول مقررات قانون استخدام کشوری و آیین نامه ها و مقررات مربوط به آن هستند.

ماده ۱۶ـ از تاریخ تصویب این آیین نامه، تصویب نامه های مغایر لغو می گردد.

آیین نامه اجرایی قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امورخیریه
مصوب ۱۰ اردیبهشت ۱۳۶۵ هیات وزیران با آخرین اصلاحات تا ۱۳ تیرماه ۱۳۹۵

ماده ۱ ـ
منظور از کلمه سازمان در این آیین‌نامه سازمان حج و اوقاف و امور خیریه است.
ماده ۲ ـ
اداره حج و اوقاف و امور خیریه هر حوزه امور مربوط به همان حوزه را انجام خواهد داد و در صورتی که رقبات یک موقوفه در حوزه‌های مختلف واقع‌شده باشد اداره حج و اوقاف و امور خیریه محل مصرف مسئول رسیدگی به بودجه و حساب موقوفه خواهد بود و ادارات حج و اوقاف و امور خیریه محل وقوع‌رقبات واقع در همان حوزه رسیدگی می‌نمایند. در صورتی که موقوفه دارای رقبات متعدد و در حوزه‌های مختلف واقع و مصرف هر رقبه در همان حوزه باشد، ‌رسیدگی به بودجه حساب و اداره موقوفه به عهده اداره حج و اوقاف و امور خیریه همان حوزه می‌باشد.
تبصره ـ
چنانچه در مورد این صلاحیت ابهام و اختلافی بین ادارات حج و اوقاف و امور خیریه پیش بیاید نظر سرپرست سازمان معتبر است.

ماده ۳ ـ اداره امور اماکن مذهبی اسلامی از قبیل بقاع متبرکه و غیره به جز آنچه که در تبصره ۲ ماده ۱ قانون استثنا شده و اماکنی که برای اداره آنها ترتیب خاصی‌داده نشده است به عهده ادارات حج و اوقاف و امور خیریه بوده و می‌توانند برابر ماده ۵ قانون و تبصره‌های ذیل آن و آیین‌نامه مربوطه، اشخاصی را به عنوان‌هیأت امنا انتخاب نمایند.
تبصره ـ
عرصه اعیان و مساجد، مدارس، علوم دینی و تکایا رقبه موقوفه است ولی ادارات حج واوقاف و امور خیریه در شئون داخلی آنها از قبیل تعیین امام‌جماعت و انجام مراسم مذهبی دخالت نخواهند داشت.

ماده ۴ ـ ادارات او‌قاف و امور خیریه در مورد موقوفات خاصه که فاقد متولی منصوص بوده و یا به تشخیص سازمان معتمد یا محل و‌ثوق نباشند، به منظور رعایت مصلحت و‌قف و بطون لاحقه، با تشخیص و اجازه نماینده و‌لی فقیه و تا زمان رفع مانع نسبت به اداره امور موقوفه اقدام خواهند کرد.
ماده ۵ ـ در موقوفات (اعم از عام و خاص)، موضوع قسمت اخیر بند (۱) ماده (۱) قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و او‌قاف و امور خیریه در صورت اختلاف موقوف ‌علیهم و همچنین در موارد تعدی و تفریط متولی و ناظر یا به خطر افتادن مصالح بطون لاحقه طبق ماده (۷) قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و او‌قاف و امور خیریه بنا به درخواست ادارات او‌قاف و امور خیریه و تشخیص شعبه تحقیق و حکم دادگاه تعیین تکلیف و اقدام خواهد شد.
ماده ۶ ـ
اداره امور مؤسسات و انجمن‌های خیریه‌ای که از طرف دولت و یا سایر مراجع ذیصلاح به عهده سازمان یا واحدهای تابعه گذاشته شده یا می‌شود طبق‌اساس‌ نامه‌های مصوبه هر یک خواهد بود و در مورد سایر مؤسسات خیریه با توجه به قانون مالیات‌های مستقیم چنانچه مؤسسات مذکور جهت مفاصاحساب ‌مالیاتی یا به هر جهت دیگری که احتیاج به گواهی داشته باشند مراجعه نمایند ادارات حج و اوقاف و امور خیریه می‌توانند. نحوه عملکرد این گونه مؤسسات را‌بررسی نموده و در صورت تأیید گواهی صادر نمایند.

تبصره ـ
گواهی فوق به مؤسسات خیریه‌ای داده خواهد شد که در اساس‌نامه آنها پیش‌بینی شده باشد در صورت انحلال مؤسسه اموال و دارایی آن با اجازه‌نماینده ولی فقیه صرف امور خیریه گردد.

ماده ۷ ـ
ادارت حج و اوقاف و امور خیریه موظفند گورستان‌های متروکه موقوفه واقع در حوزه عمل خود را مشخص و در صورتی که فاقد متولی باشد با توجه به‌موقعیت آنها برنامه‌های متناسب وفق موازین شرعی در امور خیریه جهت بهره‌برداری از آنها تنظیم و به سازمان پیشنهاد نمایند تا با تصویب سرپرست سازمان به‌مرحله اجراء گذاشته شود.
ماده ۸ ـ
اداره کل تحقیق سازمان وظایفی را که طبق قانون برعهده دارد به وسیله شعب حقوقی و حساب رسی انجام خواهد داد طرز تشکیل و رسیدگی وظایف‌شعب تحقیق بر طبق آیین‌نامه مربوطه خواهد بود.
ماده ۹ ـ
متولی، امین موقوفه بوده و موظف است مطابق قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه و سایر قوانین مربوطه و در صورت‌ابهام و یا فقدان مقررات خاص طبق احکام شرع و با عنایت کامل به مندرجات وقف‌نامه موقوفه تحت تولیت خود را اداره کند و در حفظ عین، منافع، حقوق و‌حدود موقوفه اقدام و در اجرای نیات خیر واقف کوشش نماید.
ماده ۱۰ ـ
متولیان موظفند در اسرع وقت نسبت به ثبت رقبات تحت تولیت خود مبادرت نمایند و همچنین در مواردی که از طرف اشخاص تقاضای ثبت موقوفه‌ بعنوان ملک بشود اعتراض و در مراجع صالحه اقامه دعوی بنایند و در مواردی که موقوفه به نحوی از انحای بدون مجوز شرعی به ملکیت اشخاص درآمده با‌رعایت ماده واحده
قانون ابطال اسناد فروش رقبات، آب و اراضی موقوفه مصوب ۲۸/۱/۶۳ [۱۳۶۳]و آیین‌نامه اجرایی آن نسبت به احیای موقوفه اقدام و ادارات حج و‌اوقاف و امور خیریه محل را در جریان اقدامات خود قرار دهند تا همکاری لازم معمول گردد.

تبصره ۱ ـ
متولیان موظفند در اجرای ماده ۹ قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه و تبصره ذیل آن به ماده هنگام طرح هر گونه دعوی‌یا اعتراض بر ثبت، نسخه‌ای از دادخوست یا اعتراض‌نامه تنظیمی را به ادارات حج و اوقاف و امور خیریه محل تسلیم و رسید دریافت دارند تا ادارات مذکور در‌این قبیل موارد برای حفظ حقوق موقوفه جریان دعوی را مستمراً مراقبت و در صورت لزوم در دعوی مطروحه وارد و در جهت حفظ حقوق وقف اقدام نمایند.
تبصره ۲ ـ
ادارات حج و اوقاف و امور خیریه مکلفند در صورتی که متولیان نسبت به تقاضای ثبت و اعتراض بر ثبت و اقامه دعوی پیگیری آن در مواعد قانونی‌به وظایف خود عمل ننمایند برای حفظ حقوق وقف در موعد قانونی رأساً نسبت به موارد مذکور اقدام نمایند.
تبصره ۳ ـ سازمان و موقوفات عام و اماکن مذهبی اسلامی، مدارس علوم دینی و مؤسسات و بنیادهای خیریه به موجب تبصره ذیل ۶ قانون تشکیلات و ‌اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه از پرداخت مخارج و هزینه‌های دادرسی و همچنین از پرداخت حق‌الثبت و بقایای ثبتی و هزینه‌های اجرایی معاف ‌میباشند.

ماده ۱۱ ـ
بمنظور رعایت مصلحت وقف و بهره‌برداری صحیح باید رقبات موقوفه را با توجه به مفاد وقفنامه و قوانین مربوطه و با جلب نظر کارشناس رسمی‌یا خبره محلی و رعایت شرایط زیر از طریق مزایده به اجاره واگذار نمود.
الف ـ خسارات احتمالی حتی‌الامکان به عهده مستأجر باشد
ب ـ از مستأجر باید ضامن معتبر و یا وثیقه مناسب برای تأدیه حقوق موقوفه و تخلیه و تحویل آن در پایان مدت اخذ شود.
ج ـ حق انتقال مورد اجاره از طرف مستأجر به غیر محسوب مورد موکول به موافقت کتبی و متولی و ادارات حج و اوقاف و امور خیریه باشد، بدیهی است‌رعایت آیین‌نامه نحوه وصول پذیره و اهدایی الزامی است
‌د ـ مدت اجاره نباید بیش از ده سال باشد مگر با جلب موافقت سرپرست سازمان.
‌ه‍ـ از پیشنهاد دهندگان برابر ده درصد مبلغ پیشنهادی به عنوان سپرده اخذ شود.
‌و ـ حداقل مال‌الاجاره براساس نظر کارشناس رسمی یا خبره محلی و به نرخ عادله روز و سایر شرایط لازم در آگهی مزایده قید گردد.
ز ـ اجاره‌نامه باید رسمی باشد و در مواردی که تنظیم اجاره‌نامه رسمی میسر نیست قرارداد تنظیم گردد.
تبصره ۱ ـ
در مورد رقباتی که در آمد سالیانه آنها تا پنجاه میلیون ریال می‌باشد مزایده الزامی نیست، مشروط بر اینکه میزان اجازه از طرف کارشناس رسمی یا‌ خبره محلی با توجه به نرخ عادله روز تعیین شده باشد. (اصلاحی ۱۳۹۵/۴/۱۳)

تبصره ۲ ـ
آگهی مزایده باید متضمن شرایط مذکور در ماده قبل و هرگونه اطلاعات باشد و در یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار محلی نیز منتشر شود، فاصله‌انتشار آگهی تا تاریخ قرائت پیشنهادها کمتر از ۱۵ روز و بیشتر از ۳۰ روز نخواهد بود.
ماده۱۲ـ در موقوفاتی که عرصه و اعیان آنها وقف است، اعطای حق تملک اعیان به مستأجر ممـنوع می‌باشد. در موارد استـثنایی، تملک اعیان مسـتحدثه به وسیله مستأجر در قبال پرداخت پذیره با رعایت قوانین و مقررات مربوط و با پیشـنهاد متولـی و ادارات اوقاف و امور خـیریه و تأیید نماینـده ولی فقیه و سرپرست سازمان مجاز است و این موضوع در مورد باغهای موقوفه و همچنین در مورد موقوفات خاص نیز جاری است.
ماده ۱۳ ـ
اجاره اراضی و رقبات بلامعارض موقوفه مورد نیاز وزارت‌خانه‌ها و مؤسسات وابسته و نهادهای انقلاب اسلامی با رعایت صلاح و غبطه وقف براساس‌نظرکارشناس رسمی یا خبره محلی و برمبنای نرخ عادله روز بدون انجام مزایده و با رعایت آیین‌نامه نحوه وصول پذیره و اهدایی مجاز است و در موارد دیگر با‌رعایت مصالح وقف و یا تصویب سرپرست سازمان و بر مبنای نظریه کارشناس رسمی یا خبره محلی و به نرخ عادله روز انجام مزایده الزامی نخواهد بود.
ماده ۱۴ ـ
کمیسیون مزایده از مسئول اداره حج و اوقاف و امور خیریه، نماینده اداره اموراقتصادی و دارایی محل و متولی موقوفه تشکیل می‌شود، در صورتی که‌موقوفه بدون متولی باشد نماینده دادستان عمومی شهرستان در جلسه شرکت خواهد نمود.

تبصره ۱ ـ در مواردی که پیشنهادی نرسیده و یا پیشنهادات واصله به نظر کمیسیون مزایده مخالف مصالح وقف تشخیص داده شود مزایده یکبار دیگر تجدید‌می‌شود و در صورت تکرار وضعیت اولیه، تکلیف به وسیله اکثریت اعضای کمیسیون مذکور تعیین خواهد شد.
تبصره ۲ ـ
در مورد آن قسمت از باغات موقوفه که فروش سر درختی آنها از طریق دید به حال موقوفه مفید باشد می‌توان فروش را منحصر به یک فصل و مزایده‌را بر طبق عرف و عادات محل و با نظر کارشناس یا خبره محلی به طور حضوری انجام داد.
تبصره ۳ ـ
در صورت تساوی پیشنهادات واصله برنده مزایده با نظر اکثریت اعضای کمیسیون تعیین خواهد شد.
تبصره ۴ ـ
رقبات موقوفات مشمول قانون ابطال اسناد رقبات، آب و اراضی موقوفه برابر آیین‌نامه اجرایی آن به
اجاره واگذار می‌شود.

ماده ۱۵ ـ
اراضی موقوفه مشمول قانون ابطال اسناد فروش رقبات، آب و اراضی موقوفه که در محدوده خدمات شهری واقع شده و در حال حاضر کاربری زراعی‌ندارد با تأیید مقامات ذیصلاح و تأمین پرداختن حقوق مکتسبه زارعین صاحب نسق طبق مفاد این آیین‌نامه برای امور ساختمانی مجاز به اجاره واگذار خواهد‌شد.
ماده ۱۶ ـ
متولی موظف است نسبت به وصول مطالبات موقوفه و نیز برای روشن نمودن وضع موقوفه در اجرای قانون ابطال اسناد فروش رقبات، آب و اراضی‌موقوفه بموقع اقدام کند.
ماده ۱۷ ـ
متولیان و ادارات حج و اوقاف و امور خیریه مکلفند اقدامات خود را نسبت به اجرای مواد یک و چهار لایحه قانونی تجدید قرارداد و اجازه املاک و‌اموال موقوفه و تجدید انتخاب متولیان و امنا و نظار اماکن متبرکه مذهبی و مساجد مصوب ۴/۲/۱۳۵۸ شورای انقلاب اسلامی ایران همچنان به منظور احقاق‌حقوق موقوفات پیگیری نمایند.
ماده ۱۸ ـ
وجوه حاصل از ضبط سپرده‌های مزایده موقوفات و اماکن مذهبی به حساب همان موقوفه یا مکان مذهبی واریز خواهد شد.
ماده ۱۹ ـ
مخارج هر موقوفه به شرح زیر است.
‌الف ـ هزینه‌های مربوط به حفظ عین و بقای موقوفه و فراهم نمودن موجبات آبادانی رقبات آن.
ب ـ تعمیرات جاری و هزینه‌های مربوط به بهره‌برداری از آن.
ج ـ مالیات و عوارض و حق‌التولیه و حق‌النظاره و مخارج ثبتی و محاکماتی در صورت شمول.
‌د ـ مصارف مقرر در وقف‌نامه و یا سیره جاریه.
تبصره ۱ ـ
اعتبارات بند ج به وسیله متولی به مصرف می‌رسد ولی در مورد مصرف اعتبارات بندهای الف، ب، د اطلاع اداره حج و اوقاف و امور خیریه لازم است، مگر‌در موقوفات منصوص‌التولیه در صورتی که مظنه تعدی و تفریط متولی نباشد.
تبصره ۲ ـ
آن قسمت از مخارج بند د"‌که تحصیل اسناد هزینه مقدور نباشد گواهی لازم با ذکر علت، نوع و مشخصات هزینه با امضای مسئول اداره محل و متولی ‌و متصدیان امور مالی حسب مور تنظیم خواهد شد.
ماده ۲۰ـ در موقوفاتی که دارای متولی منصوص و قادر به انجام و‌ظائف شرعی و قانونی نمی ‌باشند، متولی موظف است بودجه فردی موقوفات و اماکن مذهبی که حاو‌ی مشخصات رقبات و ریز ارقام درآمد و هزینه، موجودی، بدهی و مطالبات می ‌باشد را حداکثر در سه ماهه آخر هر سال برای سال آتی، طبق مدلول و‌قف‌ نامه و مطابق نمونه ‌ای که سازمان معین می‌ نماید، در پنج نسخه به اختلاف مورد، به شرح زیر تنظیم نماید:
الف ـ ادارات او‌قاف و امور خیریه، بودجه موقوفات متصرفی را ظرف مدت یک ماه از تاریخ تنظیم به اداره کل او‌قاف و امور خیریه استان مربوط ارسال می‌ نمایند تا در صورتی که طبق مقررات و مدلول و‌قف‌ نامه یا سیره جاریه تنظیم شده باشد، تأ‌یید و در غیر این صورت جهت رفع نقص اعاده نماید.
ب ـ موقوفاتی که متولیان آنها در مظان تعدی و تفریط قرار دارند و با رعایت طرح توجیهی شماره ۵۹۳۱ / ۱۲۰مورخ ۲۳/۷/۱۳۶۹ و مجوز مورخ ۷/۸/۱۳۶۹ مقام معظم رهبری با نظارت سازمان او‌قاف و امور خیریه اداره می‌ شوند متولی مربوط بودجه تنظیمی را ظرف یک ماه برای بررسی و تأ‌یید به اداره او‌قاف و امور خیریه محل تسلیم می ‌نماید.
تبصره ۱ـ یک نسخه از بودجه‌های تأ‌یید شده در موقوفات غیر متصرفی ـ موضوع بند (ب) ـ به متولی و در موقوفات متصرفی به حسابداری و یک نسخه به اداره او‌قاف و امور خیریه محل و یک نسخه به اداره کل او‌قاف و امور خیریه استان مربوط و یک نسخه به اداره تحقیق مربوط و یک نسخه به سازمان ارسال خواهد شد و سازمان نیز به نوبه خود بودجه‌های و‌اصله را مورد رسیدگی قرار داده و انطباق و یا عدم انطباق آن را با و‌قف ‌نامه و مقررات و دستورالعملهای صادره به اداره او‌قاف و امور خیریه محل اعلام می ‌دارد.
تبصره ۲ـ موقوفاتی که دارای متولی منصوص و قادر به انجام و‌ظائف شرعی و قانونی هستند از تسلیم بودجه به ترتیب یادشده مستثنا می ‌باشند، مگر آنکه طبق نظر شعب تحقیق و حکم دادگاه فاقد شرایط مذکور یا مشمول بند (ب) این ماده شوند. این متولیان در هر حال به منظور تنظیم امور مالیاتی طبق قانون مالیاتهای مستقیم و آئین‌نامه و ضوابط مربوط جهت اخذ گواهی و مفاصا حساب عملکرد سالیانه موقوفه اقدام خواهند کرد.
تبصره ۳ـ موقوفات و اماکنی که از طرف سازمان دارای امنای منصوب هستند در حکم متصرفی بوده و امنای مذکور در تنظیم بودجه با ادارات حج و او‌قاف و امور خیریه همکاری خواهند نمود.

ماده ۲۱ـ در مورد تعمیر و عمران موقوفات و تأ‌مین و انجام هزینه‌های مورد نیاز به ترتیب زیر اقدام خواهد شد:
الف ـ در موقوفاتی که و‌اقف درصدی از درآمد را برای تعمیر و امور عمرانی پیش‌ بینی کرده باشد طبق نیات و‌اقف عمل خواهد شد.
ب ـ در سایر موارد برای انجام تعمیرات و عمران موقوفات با رعایت ماده (۶) قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و او‌قاف و امور خیریه از درآمد موقوفه هزینه ‌های لازم تأ‌مین و پرداخت خواهد شد.
ج ـ ادارات او‌قاف و متولیان می‌ توانند در صورتی که مغایر و‌قف‌ نامه نباشد از طرق دیگر نظیر اخذ و‌ام نیز برای این منظور استفاده نمایند.

ماده ۲۲ـ در صورتی که منابع مذکور در ماده (۲۱) و عواید یک ساله موقوفه برای تعمیر یا بازسازی آن تکافو ننماید متولیان و ادارات او‌قاف و امور خیریه و امنا می‌توانند درآمد دو یا چند سال موقوفه را به اضافه عواید موجود به مصرف برسانند.
تبصره ـ حکم این ماده، همچنین حکم ماده (۲۱) این آئین‌نامه در مورد اماکن مذهبی اسلامی با رعایت مقررات مربوط به این اماکن نیز جاری است.

ماده ۲۳ ـ
مطالبات و صرفه‌جویی‌های سال‌های قبل هر موقوفه به عنوان درآمد خالص در بودجه هر سال منظور خواهد شد و چنانچه قبلاً حق‌التولیه و‌حق‌النظاره از این مبلغ دریافت شده باشد، مجدداً احتساب نخواهد شد.

ماده۲۴ (اصلاحی ۱۳۹۵) ـ با توجه به اینکه حفظ موقوفات از وظایف متولیان است و اموال وقف باید از اموال شخصی متولی جدا و متمایز باشد، متولیان و امنای موقوفات و اماکن متبرکه و ادارات اوقاف و امور خیریه محل مکلفند نسبت به ثبت و به روزرسانی اطلاعات جامع موقوفات و بقاع متبرکه از قبیل مشخصات کامل موقوفه و رقبات وقفی و متصرفین آن و نیات واقفین در بانک اطلاعات جامع موقوفات اقدام نمایند.

تبصره ـ افتتاح حساب بانکی به نام موقوفات دارای متولی شرعی و همچنین اماکن متبرکه رأساً توسط متولیان و یا با معرفی اداره اوقاف و امور خیریه در یکی از بانک‌ها انجام می‌شود. متولیان موظفند گزارشی از اطلاعات و عملیات بانکی خود را جهت ثبت در سامانه ارایه نمایند. این امر نباید موجب تحدید وظایف و سلب اختیارات شرعی و قانونی متولیان در دخل و خرج موقوفه و امضای اسناد مربوط گردد. حساب مذکور در مورد موقوفات و اماکن متصرفی که برای آنها امین یا امنایی منصوب شده است، با امضای مشترک امین یا امنا و رییس اداره اوقاف و امور خیریه محل خواهد بود.

ماده ۲۴ ( متن سابق) ـ

با توجه به اینکه حفظ موقوفات از وظایف متولیان است و اموال وقف باید از اموال شخصی متولی جدا و متمایز باشد، متولیان و امنای موقوفات و اماکن متبرکه و ادارات اوقاف و امور خیریه محل مکلفند نسبت به ثبت و به روزرسانی اطلاعات جامع موقوفات و بقاع متبرکه از قبیل مشخصات کامل موقوفه و رقبات وقفی و متصرفین آن، نیات واقفین و نحوه مصرف درآمد موقوفه، عملکرد و رخدادهای مالی موقوفات در بانک اطلاعات جامع موقوفات اقدام نمایند.

تبصره ـ افتتاح حساب بانکی به نام موقوفات و اماکن متبرکه با معرفی اداره اوقاف و امور خیریه در یکی از بانکها الزامی است و عملیات مالی باید در سامانه مربوط ثبت گردد. در مورد موقوفات و اماکنی که از طرف سازمان برای آنها امین یا امنایی منصوب شده است، حساب مذکور با امضای مشترک امین یا امناء و رئیس اداره اوقاف و امور خیریه محل خواهدبود.

ماده ۲۵ ـ
ادارات تحقیق به موجب ماده ۱۴ قانون تشکیل و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه مکلفند همه ساله از متولیان و امنای وقف و اماکن‌مذهبی و مدیران مؤسسات خیریه مشمول و نیز از ادارات حج و اوقاف و امور خیریه صورت حساب درآمد هزینه موقوفات و اماکن مذهبی و مؤسسات خیریه‌را مطالبه نمایند.
‌صورت حساب مزبور باید طبق فصول بودجه فردی سالانه موقوفه یا مکان مذهبی و یا مؤسسه خیریه حداکثر ظرف سه ماه بعد از ابلاغ در قبال اخذ رسید به‌اداره تحقیق و یا اداره حج و اوقاف و امور خیریه تسلیم شود، در صورتی که صورت حساب به اداره حج و اوقاف و امور خیریه تسلیم شده باشد اداره مزبور‌موظف است حداکثر ظرف مدت ۱۰ روز صورت حساب مذکور را به اداره تحقیق مربوطه جهت رسیدگی و صدور مفاصاً حساب ارسال دارند صورت حساب‌تسلیمی باید متضمن موارد زیر باشد:
۱ ـ هرقم از درآمد و هزینه باید حسب مورد دارای مدارک و اسناد هزینه معتبر باشد.
۲ ـ مانده حساب درآمد و هزینه سال قبل باید در صورت حساب سالانه مزبور ملحوظ شود.
تبصره ـ
ادارات تحقیق از متولیان منصوصی که در مظان تعدی و تفریط نباشند صورت حساب مطالبه نمی‌نماید.

ماده ۲۶ ـ
متولیان موظفند در اجرای ماده ۶ قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه و تبصره ذیل آن و با رعایت مواد ۲۱ و ۲۲ این‌آیین‌نامه و استعداد محل در نگهداری و جلوگیری از خرابی و انهدام و در آبادی موقوفه اهتمام نمایند، به طوری که حداقل هر پنج سال افزایش محسوسی در‌عایدات موقوفه حاصل شود.
ماده ۲۷ ـ
ادارات تحقیق موظفند همه ساله مفاصاً حساب عملکرد سال قبل موقوفه را با رعایت ماده ۲۵ این آیین‌نامه صادر و حسب مورد به متولی یا امین و یا‌اداره حج و اوقاف و امور خیریه مربوطه تسلیم نمایند. در صورتی که عدم صدور مفاصاً حساب ناشی از عمل متولی یا امین باشد شعب حسابرسی موارد‌تخلف را برای رسیدگی در جهت عزل یا ممنوعیت ویاضم امین به شعب حقوقی تحقیق و برای برکناری امین به اداره حج و اوقاف و امور خیریه مربوطه اعلام‌خواهند داشت.
تبصره ـ
شعب حسابرسی تحقیق اوقاف موظفند درآمد و هزینه کلیه موقوفاتی که استناد آنها طبق ماده ۲۵ این آیین‌نامه به آنها ارجاع می‌شود پس از تکمیل‌پرونده‌ها حداکثر ظرف مدت یک ماه رسیدگی و تکلیف آنها را مطابق آیین‌نامه طرز تحقیق و رسیدگی در شعب تحقیق اوقاف روشن نمایند و با متخلفین برابر‌مقررات رفتار خواهد شد.

ماده ۲۸ ـ
ادارات تحقیق موظفند همه ساله با ملاحظه بودجه‌ها و صورت‌حساب‌های ارسالی از طرف متولیان و هیأت‌های امنا و ادارات حج و اوقاف و امور‌خیریه و مؤسسات مشمول چنانچه به موارد مختلف برخورد نمودند مدارک لازم را جمع آوری و برابر ماده ۷ قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف‌و امور خیریه محل به سرپرست سازمان گزارش و کسب تکلیف خواهد شد.
ماده ۲۹ ـ
متولیان مکلفند همه ساله مالیات قانونی موقوفه را در صورت شمول پرداخت نمایند ودر صورتی که براثر تعلل در پرداخت جریمه‌ای به آن تعلق گیرد‌ باید شخصاً آن را جبران کنند.

ماده ۳۰ ـ
در مواردی که اداره امور موقوفه به حکم ولی فقیه یا قانون با سازمان است کلیه وظایف و مسئولیت‌های متولی بعهده سازمان خواهد بود.
تبصره ـ هر نوع تخلفی که در مورد موقوفات غیرمتصرفی موجب ممنوعیت و یا عزل متولی می‌شود در خصوص موقوفه متصرفی نیز تخلف محسوب و برابر‌مقررات اقدام خواهد شد.
ماده ۳۱ ـ
وجوه اهدایی به اماکن مذهبی اسلامی که جهت مشخصی برای مصرف آن تعیین نشده است و وجوه حاصل از فروش اموال منقول زاید بر احتیاج‌این قبیل اماکن با جلب نظر اداره حج و اوقاف و امور خیریه بوسیله هیأت امنا و در مواردی که هیأت امنا وجود نداشته باشد بوسیله ادارات حج و اوقاف و‌امور خیریه به ترتیبی که در ماده ۵ قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه و آیین‌نامه آن مشخص است به مصرف خواهد رسید.
ماده۳۲ـ ادارات اوقاف و امور خیریه (در موقوفات متصرفی) و همچنین متولیان موقوفات عام و خاص (در موقوفات تحت تولیت خود) به منظور رعایت غبطه و مصلحت وقف و رفع مظنه تعدی و تفریط، موارد زیر را با رعایت قوانین و مقررات مربوط و با اطلاع و تأیید نماینده ولی فقیه در سازمان، انجام خواهند داد:
۱ـ فروش رقبات موقوفه و نحوه تبدیل آنها با رعایت موازین شرعی و قانونی.
۲ـ اجاره بیش از ده سال
۳ـ ترک مزایده در مورد اجاره رقبات مشمول مزایده
۴ـ صلح و استرداد دعاوی موقوفه
۵ ـ ارجاع اختلاف به داوری و انتخاب داور یا داوران
۶ ـ نصب و عزل امنای موقوفات و بقاع متبرکه
تبصره ـ سرپرست سازمان می‌تواند جهت بررسی و اظهارنظر مشورتی در خصوص مشکلات و مسائل فقهی، حقوقی و اوقافی هیئتی مرکب از افراد صاحب‌نظر را انتخاب و تعیین نماید.
ماده ۳۳ ـ
حق التولیه متولی و یا سازمان در قبال اعمال تولیت نسبت به موقوفات و همچنین حق‌النظاره ناظر اعم از شخص یا سازمان به میزان مقرر در وقفنامه‌خواهد بود و در صورتی که وقفناه موجود نباشد و یا میزان حق‌التولیه و حق‌النظاره در آن معین نشده باشد حق‌التولیه به مقدار اجرت‌المثل معادل ده درصد ‌درآمد خالص سالیانه و حق‌النظاره به مقدار اجرت‌المثل معادل پنج درصد همان درآمد خواهد بود.
تبصره ۱ ـ
در موارد استثنایی که درصدهای مندرج در این ماده با توجه به وضعیت موقوفه متناسب و متعارف نباشد با تأیید سرپرست سازمان کسر یا اضافه‌می‌شود.
تبصره ۲ ـ
در مواردی که سرپرست سازمان اعمال نظارت اشخاص یا ادارات حج و اوقاف و امور خیریه را در موقوفات غیرمتصرفی ضرری تشخیص دهند ‌اجرت‌المثل حق‌النظاره را نیز متناسباً تعیین خواهند نمود.
تبصره ۳ ـ
درآمد خالص موقوفه برابر هشتاد درصد درآمد کل خواهد بود.
ماده ۳۴ ـ
ادارات حج و اوقاف و امور خیریه در اماکن مذهبی اجرت‌المثل عمل خود بابت اداره امور این اماکن را بر مبنای ده درصد از مجموع درآمد سالیانه‌اماکن مزبور دریافت می‌نماید و حق‌الزحمه هیأت امنا به موجب آیین‌نامه ماده ۵ قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه تعیین خواهد‌شد.
تبصره ـ
سازمان عواید حاصل از حق‌التولیه و حق‌النظاره و همچنین هدایای مستقل را مطابق ‌بودجه‌ای که همه ساله تنظیم و به تصویب هیأت دولت می‌رساند رأساً مصرف خواهد نمود.

ماده ۳۵ ـ
ادارات حج و اوقاف و امور خیریه موظفند همه ماهه تراز عملیات دفتر روزنامه و کل را به انضمام مدارک و گزارش لازم به اداره امور مالی موقوفات‌جهت بررسی ارسال دارند.
ماده ۳۶ ـ
ثبت معاملات راجع به عین یا منافع موقوفات و بنیادها و مؤسسات خیریه و همچنین ثبت معاملات رقبات مربوطه به اماکن متبرکه در دفاتر اسناد‌ رسمی بدون موافقت سازمان ممنوع است و دفاتر اسناد رسمی مکلفند رونوشت اسناد راجع به وقف را ظرف ده روز پس از ثبت به ادارات حج و اوقاف و امور‌خیریه مربوطه ارسال دارند.
ماده ۳۷ ـ
ادارات ثبت مکلفند رونوشت مصدق اسناد مالکیت موقوفات، مساجد، تکایا، مدارس دینی و کلیه اماکن مذهبی ثبت شده و همچنین اساسنامه‌ مؤسسات و بنیادهای خیریه واقع در حوزه عمل خود را به ادارات حج و اوقاف و امور خیریه محل تحویل نمایند.
ماده ۳۸ ـ
ادارات حج و اوقاف و امور خیریه و متولیان مکلفند اسناد و آگهی‌های ثبتی مربوط به حوزه عمل خود را بررسی و برای حفظ عین و منافع موقوفات‌هرگونه اقدام لازم را معمول دارند.
ماده ۳۹ ـ
سازمان مکلف است دفاتر مخصوصی برای ثبت خلاصه اسناد وقفنامه‌های شهرستان تهیه و تنظیم نماید.
ماده ۴۰ ـ
متولیان و ادارات حج و اوقاف و امور خیریه موظفند نسبت به موقوفات مسلمی که بعنوان ملکیت تقاضای ثبت شده و در مدت قانونی اقدام به‌اعتراض نگردیده است برابر قانون ابطال اسناد فروش رقبات، آب و اراضی موقوفه و آیین‌نامه مربوطه اقدام نمایند.
ماده ۴۱ ـ
متولیان و ادارات حج و اوقاف و امور خیریه می‌توانند با عنایت به ماده ۶ قانون برای احیاء حقوق وقف و دفاع از دعاوی مطروحه و مشاوره در امور‌حقیقی و ثبتی موقوفات در صورت لزوم وکیل یا وکلای دعاوی واجدشرایط را انتخاب نمایند.
تبصره ـ
حق الوکاله و حق‌المشاوره با توجه به مصلحت و غبطه موقوفات از محل عواید وقف قابل پرداخت خواهد بود.
ماده ۴۲ ـ
در اجرای تبصره ماده ۱۰ قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف امور خیریه متولیان موظفند ظرف مدت ۲ ماه از تاریخ اجرای قانون رونوشت ‌مصدق اسناد مالکیت و وقفنامه‌های موجود را به ادارات حج و اوقاف و امور خیریه مربوط تسلیم و رسید دریافت دارند و در صورت عدم اقدام، ادارات حج و‌اوقاف و امور خیریه مکلفند به طریق اطمینان بخشی تکلیف قانونی آنان را ابلاغ و ضرب‌الاجلی که بیش از دو ماه نباشد برای انجام آن تعیین و در صورت‌استنکاف به دلیل وجود مظنه تعدی و تفریط مراتب را به اداره تحقیق جهت رسیدگی و صدور حکم لازم اعلام دارند.
ماده ۴۳ ـ
ثمن بیع وقف در صورت جواز بیع باید در حساب مخصوصی در بانک تودیع و یا جلب موافقت سرپرست سازمان و برطبق ماده ۹۰ قانون مدنی رقبه‌دیگری بنام همان موقوفه خریداری که عواید آن برای وقفنامه سابق بمصرف خواهد رسید.
تبصره ـ
بیع و تبدیل موقوفه طبق مواد ۸۸ و ۸۹ قانون مدنی باکسب موافقت کتبی سرپرست سازمان امکان پذیر خواهد بود و در صورتی که متولیان بر طبق ۹۹‌و ۸۹ قانونی مدنی قصد بیع و تبدیل موقوفه را داشته باشند کسب موافقت سرپرست سازمان ضروری می‌باشد.
ماده ۴۴ ـ
سهام اوراق بهاداری که از محل ثمن موقوفات خریداری شده، در حکم عین موقوفه است و قابل انتقال نیست مگر در موارد تبدیل.
تبصره ـ
ادارات حج و اوقاف و امور خیریه صورت مشخصات اوراق و سهام موضوع این ماده و همچنین سایر سهام و اوراق موقوفه را در دفتر مخصوص ثبت و‌نگهداری خواهند کرد.
ماده ۴۵ ـ
در مواردی ثمن بیع وقف تکافوی خرید رقبه مستقلی را ننماید سازمان می‌تواند با مشارکت چند موقوفه و نظر متولیان آنها رقبه واحدی خریداری و‌سهم هر موقوفه را به تناسب سرمایه آن تعیین نماید.
ماده ۴۶ ـ
از تاریخ اجرای این آیین‌نامه احکام امنای موقوفات و اماکن مذهبی که برمبنای مقررات سابق صادر شده است مورد بررسی و تجدید نظر قرار گرفته و‌در صورت رضایت از نحوه خدمات آنان پیشنهاد و انتصاب مجدد بلامانع است.
ماده ۴۷‌ـ‌ اداره اثلاث باقیه، محبوسات، نذو‌ر، صدقات و سایر اموال موضوع بند (۷) ماده (۱) قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و او‌قاف و امور خیریه که فاقد متولی یا متصدی بوده یا مجهول‌التولیه باشد، طبق مفاد بند (۷) و تبصره (۳) ماده (۱) قانون مذکور با اذن و‌لی ‌فقیه و یا نماینده ایشان اداره امور آنها به ادارات او‌قاف و امور خیریه محل و‌قوع رقبات مذکور محول می‌ شود.

تبصره ـ
مقررات این آیین‌نامه (‌در خصوص موقوفات عامه) در مورد محبوسات و اثلاث باقیه نیز تسری دارد.
ماده ۴۸ ـ
مؤسسات و بنیادهای خیریه در صورتی که بخواهند از معافیت‌های مالیاتی مندرج در قانون مالیات‌های مستقیم استفاده نمایند باید قبلاً نظارت سازمان را‌جلب نمایند.
ماده ۴۹ ـ
ادارات حج و اوقاف و امور خیریه می‌توانند در امور خیریه و موقوفات از اشخاص حقیقی و حقوقی قبول وصایت، نیابت، وکالت، و تولیت نموده و‌صدقات جاریه و نذرهای آنان را برابر نیات مربوطه عمل نمایند.
ماده ۵۰ ـ
متولیان و ادارات حج و اوقاف و امور خیریه به منظور بقاء عین رقبات و فراهم آوردن موجبات آبادانی آنها می‌توانند بااستفاده از وجوه بلامانعی که‌ بدین امر اختصاص داده می‌شود صندوق و یا شرکتی تأسیس نمایند.
تبصره ـ
صاحبان سهام این صندوق و یا شرکت اشخاص حقیقی و یا حقوقی خواهند بود که سرمایه آن را تأمین
کرده‌اند.
ماده ۵۱ ـ درآمد موقوفات مجهول ‌المصرف و موقوفاتی که به صورت مبرات مطلقه و‌قف شده باشند در صورت نداشتن متولی یا مجهول ‌التولیه بودن با رعایت ماده (۸) قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و او‌قاف و امور خیریه طبق بودجه‌ای که به تصویب سرپرست سازمان برسد توسط سازمان به مصرف خواهد رسید.
تبصره ۱ـ رسیدگی به صورتحساب بودجه مذکور و صدو‌ر مفاصا حساب سالانه به‌ عهده سازمان خواهد بود.
تبصره ۲ـ درآمد موقوفات مجهول‌ المصرف و مبرات مطلقه که دارای متولی منصوص باشد توسط متولی در مطلق خیرات و مبرات به مصرف خواهد رسید.
ماده ۵۲ ـ
اداره کلیه مربوطه به حج و زیارت توسط سازمان حج و اوقاف و امور خیریه وابسته به وزارت ارشاد اسلامی انجام می‌گردد و در اجرای آن سازمان‌موظف است هماهنگ با سیاست کلی دولت جمهوری اسلامی ایران اقدام و همه ساله برنامه‌های لازم را در زمینه برگزاری مراسم عبادی، سیاسی حج و عمره و‌زیارت اعتاب مقدسه و اماکن متبرکه خارج از کشور و اعزام زائران تهیه و به مورد اجراء درآورد.
تبصره ـ
وزارت‌خانه‌ها، سازمان‌ها و نهادهای ذیربط باید به منظور حسن انجام برنامه‌های حج و زیارت همکاری لازم را با سازمان معمول دارند.
ماده ۵۳ ـ
به منظور هماهنگی در انجام مراسم حج و زیارت اماکن متبرکه شورایی متشکل از افراد و نمایندگان ارگانهای زیر تشکمیل می‌شود:
۱ ـ نماینده مقام رهبری در امور حج و زیارت (‌در صورت معرفی).
۲ ـ وزیر ارشاد اسلامی که ریاست شورا را به عهده خواهد داشت.
۳ ـ سرپرست سازمان حج و اوقاف و امور خیریه.
۴ ـ معاون سازمان در امور حج و زیارت.
۵ ـ معاون امور بین‌المللی وزارت ارشاد اسلامی.
۶ ـ وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران یا معاون معرفی شده از طرف مشارالیه.
۷ ـ وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران یا معاون معرفی شده از طرف مشارالیه.
۸ ـ دبیر کل هلال‌احمر جمهوری اسلامی ایران یا معاون معرفی شده از طرف مشارالیه.
۹ ـ رییس شهربانی جمهوری اسلامی ایران یا معاون معرفی شده از طرف مشارالیه.
۱۰ ـ رییس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران یا معاون معرفی شده از طرف مشارالیه.
۱۱ مدیر عامل شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران یا معاون معرفی شده از طرف مشارالیه.
تبصره ۱ ـ
جلسات شورا بدعوت وزیر ارشاد اسلامی و یا سرپرست سازمان حج و اوقاف و امور خیریه عنداللزوم تشکیل و تصمیمات متخذه با اکثریت آراء ‌اتخاذ و در صورت تأیید وزیر ارشاد اسلامی برای کلیه ارگان‌های ذیربط لازم الاجرا می‌باشد.
تبصره ۲ ـ
مذاکرات و تصمیمات شورا بوسیله دبیر شورا که توسط وزیر ارشاد اسلامی تعیین و منصوب خواهد شد. در صورت جلسه‌ای منعکس و در صورت‌تصویب ابلاغ خواهد شد.
ماده ۵۴ ـ
اداره کلیه امور حج و زیارت تحت ریاست و هدایت و نظارت مستقیم سرپرست سازمان حج و اوقاف و امور خیریه بوده و می‌تواند تمام و یا قسمتی‌از اختیارات خود را در این مورد به معاون امور حج و زیارت سازمان تفویض نماید.
تبصره ـ
معاون امور حج و زیارت سازمان نیز در صورت لزوم با مسئولیت خود می‌تواند برای مدت غیبت خود تمام و در سایر موارد قسمتی از اختیارات اجرایی‌را به مسئولین ادارات و یا افراد مورد نظر که در سازمان شاغل می‌باشند با تأیید سرپرست سازمان تفویض نماید.
ماده ۵۵ ـ
سازمان موظف است بمنظور پیشبرد امور حج و زیارت و فراهم نمودن موجبات رفاه حجاج و زائران و ایجاد تسهیلات لازم در زمینه برگزاری مراسم‌حج و زیارت تدابیری اتخاذ و با همکاری و همیاری سازمان‌ها و نهادها و وزارت‌خانه‌های ذیربط برنامه‌هایی تنظیم نموده و با اجرا در آورد.
ماده ۵۶ ـ
انتخاب روحانیون و نظار سرپرستان کاروان‌ها براساس ضوابطی خواهد بود که توسط سازمان تهیه و به تصویب اعضای مندرج ردیف یک الی چهار موضوع ماده ۵۳ خواهد رسید.
ماده ۵۷ ـ
سازمان می‌تواند به منظور تأمین پرسنل ضروری در امور حج و زیارت از خدمت کارکنان بازنشسته دولت که صلاحیت آنان مورد تأیید بوده و دارای‌تجربه کافی باشند استفاده نموده و حسب مورد آنان را به همکاری دعوت نموده و در قبال میزان کار و نوع خدمت و وظیفه‌ای که به آنان محول می‌شود پاداش‌مناسبی پرداخت نماید.
ماده ۵۸ ـ
بودجه اختصاصی سازمان در امور حج و زیارت که شامل ارقام درآمد وصولی از حجاج و زائران و هزینه‌های انجام شده در اجرای برنامه‌های حج و‌زیارت می‌باشد بموقع و همزمان با صدور دستورالعمل تنظیم بودجه عمومی از طرف معاونت حج و زیارت سازمان تهیه و پس از تأیید سرپرست سازمان و‌تصویب وزیر ارشاد اسلامی به مورد اجرا گذاشته می‌شود.
تبصره ـ در سالهائیکه از اعزام حجاج ایرانی جهت انجام مراسم حج جلوگیری میشود بودجه اختصاص سازمان از محل وجوه دریافتی متقاضیان حج و‌زیارت تامین و پس از تائید سرپرست سازمان و تصویب وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مورد اجراء گذاشته خواهد.

ماده ۵۹ ـ
سرپرست امور مالی سازمان حج و اوقاف و امور خیریه (‌در قسمت بودجه اختصاصی حج و زیارت) از طرف سرپرست سازمان حج و اوقاف و امور‌خیریه تعیین و پس از تأیید وزیر ارشاد اسلامی منصوب خواهد شد.
ماده ۶۰ – سال مالی سازمان حج و اوقاف و امور خیریه یکسال هجری شمسی است که از اول فروردین ماه هر سال آغاز و به پایان اسفند ماه ختم میشود.
ماده ۶۱ ـ
سازمان مکلف است پس از پایان مراسم منتهی ظرف ۴ ماه ترازنامه و گزارش جامعی از وضع مالی (‌درآمدهای وصولی و هزینه) و باقیمانده احتمالی‌وجوهی که از زائران دریافت گردیده و در حساب مخصوصی متمرکز شده تهیه و پس از تأیید حسابرس یا حسابرسان امور حج و زیارت سازمان به وزیر ارشاد‌اسلامی تسلیم نماید.
ماده ۶۲ ـ
به منظور رسیدگی به حساب‌های گذشته و آینده امور حج و زیارت (‌در بودجه اختصاصی) سازمان یک تا ۳ نفر حسابرس خواهد داشت که بموجب‌ حکم وزیر ارشاد اسلامی تعیین و منصوب خواهند شد حسابرس یا حسابرسان موظفند تا حساب‌های حج و زیارت سازمان دقیقاً رسیدگی و نظر خود را کتباً به‌وزیر ارشاد اسلامی اعلام دارند.
در اجرای این منظور حسابرسان بدون اینکه حق دخالت مستقیم در امور حج و زیارت را داشته باشند می‌توانند به نحوی که‌ به عملیات جاری حج و زیارت لطمه‌ای وارد نشود کلیه حساب‌ها و دفاتر و اسناد و مدارک مربوطه را مورد رسیدگی قرار دهند و در صورتی که ضمن انجام وظایف‌ خود به مواردی از سوء جریانات و تخلفات برخورد نمودند بلافاصله وزیر ارشاد اسلامی را در جریان امر قرار دهند. وزیر ارشاد اسلامی می‌تواند در پایان هر‌دوره مالی مبلغی را که مناسب تشخیص دهد به عنوان پاداش به حسابرس یا حساب‌رسان پرداخت نماید. همچنین وزیر ارشاد اسلامی میت‌واند در صورت‌اقتضاء امر حسابرسی امور حج و زیارت در گذشته و آینده را به شرکت سهامی حسابرسی محل و نماید.
ماده ۶۳ ـ
کلیه معاملات مربوط به امور حج و زیارت اعم از خرید و فروش و اجاره و استیجار و پیمانکاری و اجرت کار و غیره به جز موارد مذکور در بندهای‌ماده ۶۸ قانون محاسبات عمومی که صریحاً مستثنی گردیده باید حسب مورد از طریق مناقصه و مزایده انجام شود و مرجع تشخیص ضرورت و صرفه و صلاح‌دولت در بندهای یادشده رییس سازمان حج و اوقاف امور خیریه می‌باشد. علاوه بر آن موراد زیر نیز از شمول مقررات عمومی مستثنی بوده و باترک مناقصه یا‌مزایده، انجام خواهد شد.
۱ ـ در مواردی که انجام مناقصه یا مزایده به تشخیص هیأتی مرکب از نماینده وزیر ارشاد اسلامی ـ معاون امور حج و زیارت و سرپرست امور مالی حج و زیارت‌ میسر یا به مصلحت نباشئد می‌توان معامله را به طریق دیگری با ترک مناقصه یا مزایده انجام داد.
۲ ـ سرپرست سازمان حج و اوقاف و امور خیریه و معاون امر حج و زیارت سازمان می‌توانند برای انجام دادن هرگونه خدمتی که در پیشبرد امور حج و‌زیارت مؤثر تشخیص دهند حداکثر به مدت ۳ ماه در سال (به نحوی که هیچگونه تعهد استخدامی برای سازمان و دولت ایجاد ننماید) از نیروی انسانی در داخل‌و خارج کشور و همچنین اتباع خارجی در خارج از کشور استفاده کنند و حق‌الزحمه آنان را به تشخیص خود و با توجه به اعتبار مصوب پرداخت نمایند تمدید‌قراردادهایی که به این منظور منعقد می‌شود برای دفعات بعد در سال بعد بلامانع است.
۳ ـ قرارددادهای اجازه منازل و محل‌های استقرار ستادها و خوابگاه‌ها و نظایر آن در کشورهای خارج و مبالغی که بایست حق مطوف و دلیل و توقف زائران در‌منی و عرفات و اتوبوس و غیره در عربستان و یا سایر کشورها پرداخت می‌شود مشمول مقررات مناقصه و مزایده نبوده و طبق دستور سرپرست سازمان و یا‌مقام مجاز از طرف ایشان انجام خواهد گردید.
۴ ـ اعتباراتی که همه ساله تحت عنوان هزینه‌های پیش‌بینی نشده در بودجه اختصاصی امور حج و زیارت منظور و به تصویب خواهد رسید. بنا به پیشنهاد ‌معاون امور حج و زیارت و تصویب سرپرست سازمان قابل مصرف بوده باامضاء گیرنده وجه به هزینه قطعی منظور خواهد شد.
۵ ـ ترتیب انجام مناقصه و مزایده از بودجه حج و زیارت براساس قانون محاسبات عمومی خواهد بود مگر اینکه در هر مورد به پیشنهاد سرپرست سازمان و‌تصویب وزیر ارشاد اسلامی طریق دیگری انتخاب شود.
تبصره ـ
اعضای کمیسیون مناقصه و مزایده اعضای مذکور در بند این ماده خواهند بود.
ماده ۶۴ ـ
حدود و میزان تنخواه گردان مأمورین و مسئولین مالی برای پرداخت هزینه‌های مورد لزوم در داخل و خارج از کشور حسب مورد با اخذ تضمین‌ کافی به پیشنهاد معاون حج و زیارت و تصویب سرپرست سازمان خواهد بود.
ماده ۶۵ ـ
فوق‌العاده ایام مأموریت و هزینه سفر کارکنان دولت که در امور دولت مربوط به حج و زیارت فعالیت می‌کنند اعم از داخل و یا خارج از کشور براساس ‌آیین‌نامه سازمان متبوع مستخدم محاسبه و از محل اعتبار موضوع این آیین‌نامه قابل پرداخت است.

تبصره ـ
در صورتی که بر حسب ضرورت هزینه مسکن و تغذیه مأمورین اعزامی به خارج از کشور از طرف سازمان تأمین گردد فوق‌العاده مأموریت آنان براساس‌ضوابطی که (‌با احتساب و کسر هزینه‌های مورد اشاره از میزان مقرر) به تشخیص سازمان برقرار می‌شود قابل پرداخت خواهد بود.
ماده ۶۶ ـ
سرپرست امور مالی سازمان در امور حج و زیارت مکلف است همه ساله فهرست و مشخصات کامل اموال غیرمصرفی را که از بودجه حج و زیارت‌ خریداری می‌شود تهیه و به معاون سازمان در امور حج و زیارت تسلیم نماید.
ماده ۶۷ ـ
نحوه انجام هزینه در خارج از کشور بشرح زیر است.
۱ ـ همه ساله دستورالعملی که متضمن تفویض اختیار به رؤسای ستادها و نحوه انجام هزینه‌ها و سایر موارد باشد از طرف سرپرست سازمان و یا معاون امور‌حج و زیارت صادر و ابلاغ خواهد شد.
۲ ـ در مواردی که خرید با پرداخت به دست سرپرست سازمان یا معاون حج زیارت انجام می‌شود و تهیه مدارک و فاکتور به تشخیص مقامات مذکور میسر‌نیست و مقامات یاد شده صحت پرداخت و لزوم هزینه‌ها را در هر مورد تا معادل پنجاه هزار ریال ایرانی گواهی نمایند اسناد مربوط به هزینه قطعی منظور‌خواهد شد.
۳ ـ صورت‌حساب‌هایی که از مراجع و ادارات رسمی کشورهای خارج و یا هتل‌ها و مهمانسراهایی که دارای شماره و دفاتر رسمی هستند صادر و به وسیله ‌مسئولین امور حج و زیارت ارایه می‌شود به هر مبلغ معتبر و قابل قبول است.
ماده ۶۸ ـ
کلیه هزینه‌هایی که از محل بودجه عمومی کل کشور انجام خواهد شد و نیز سایر موضوعاتی که در زمینه امور حج و زیارت و خیریه در آیین‌نامه‌ پیش‌بینی نشده تابع مقررات عمومی کشور خواهد بود.
ماده ۶۹ ـ
کارکنان سازمان مشمول مقررات استخدام کشوری و آیین‌نامه‌ها و مقررات مربوط به آن می‌باشند.
ماده ۷۰ ـ
تعاریف و اصطلاحات مندرج در آیین‌نامه‌های قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه توسط سازمان تهیه و ابلاغ خواهد شد.
ماده ۷۱ ـ
از تاریخ تصویب این آیین‌نامه کلیه مصوبات هیأت دولت که مغایر با این آیین‌نامه باشد ملغی است.