ابطال مصوبه دانشگاه اصفهان درخصوص تعیین جریمه دیرکرد تسویه‌حساب دانش‌آموختگان

تاریخ دادنامه: ۱۴۰۲/۱/۱۵             شماره دادنامه: ۱۴۰۲۳۱۳۹۰۰۰۰۰۵۳۹۴۴   شماره پرونده: ۰۲۰۰۰۷۴
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: آقای امیرحسین مهاجرنیا

طرف شکایت: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ـ دانشگاه اصفهان

موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند (۱) ماده (۳۱) شیوه نامه اجرایی آیین نامه آموزشی دوره های کاردانی و کارشناسی (پیوسته و ناپیوسته) مصوب ۲۵/۸/۱۳۹۵ شورای تخصصی آموزشی دانشگاه اصفهان

گردش کار:

شاکی به موجب دادخواست و لایحه تکمیلی ابطال بند (۱) ماده (۳۱) شیوه نامه اجرایی آیین نامه آموزشی دوره های کاردانی و کارشناسی (پیوسته و ناپیوسته) مصوب ۲۵/۸/۱۳۹۵ شورای تخصصی آموزشی دانشگاه اصفهان را خواستار شده و در مقام تبیین خواسته به طور خلاصه اعلام کرده است:

“بر اساس مصوبه مورد شکایت مقرر شده است (دانشجو از زمان دانش آموختگی (تأیید آخرین نمره) برای تسویه حساب تنها ۳ ماه فرصت دارد و پس از آن مشمول پرداخت جریمه خواهد شد.)

این در حالی است که بر اساس آیین نامه وزارت علوم، هیچ گونه اختیاری مبنی بر دریافت جریمه دیرکرد به دانشگاه محول نشده است. همچنین با توجه به بند (ح) مـاده ۲۰ قانون برنامه پنجساله پنجـم توسعه دانشگاه ها لازم است هزینه را بر اساس قیمت تمام شده دریافت کنند. با توجه به این موضوع مصوبه اعلامی از طرف دانشگاه اصفهان خلاف قوانین و مقررات می باشد و خواستار ابطال آن از دیوان عدالت اداری می باشم.”

متن مقرره مورد شکایت

“شیوه نامه اجرایی آیین نامه آموزشی دوره های کاردانی و کارشناسی (پیوسته و ناپیوسته) مصوب ۲۵/۸/۱۳۹۵

ماده۳۱ـ تاریخ دانش آموختگی، زمان ثبت آخرین نمره قبولی درس دانشجو در اداره آموزش دانشگاه است.

۳۱ـ۱ـ  در دانشگاه اصفهان دانشجو تا سه ماه بعد از تاریخ دانش آموختگی (موضوع ماده ۳۱) فرصت دارد نسبت به تسویه حساب اقدام کند. در غیر این صورت طبق مصوبه سی و دومین جلسه هیأت رئیسه دانشگاه مورخ ۱/۷/۱۳۹۳ مشمول جریمه تأخیر در تسویه حساب می شود.

ـ اداره کل امور آموزشی دانشگاه اصفهان”

در پاسخ به شکایت مذکور، مدیر کل دفتر حقوقی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به موجب لایحه شماره ۴۹۰۳۶/۷۵/۷ ـ ۳۱/۲/۱۴۰۱ اعلام کرده است:
“تسویه حساب مالی و مطالب مندرج در سامانه گلستان دانشگاه اصفهان، جزء مقررات داخلی و اجرایی دانشگاه و مربوط به زمان فارغ التحصیلی دانشجو است. بنابراین ارتباطی به قوانین آموزشی وزارت متبوع ندارد.
به موجب بند(الف) ماده۷ قانون تشکیل هیأت های امنای دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی تصویب آیین نامه داخلی از وظایف و اختیارات هیأت امنای دانشگاه ها می باشد.

همچنین به استناد بند (و) ماده۷ قانون مارالذکر یکی دیگر از وظایف و اختیارات هیأت امنای دانشگاه ها، تصویب نحوه وصول درآمدهای اختصاصی و مصرف آن است.

با توجه به اینکه به موجب بند (ث)  ماده۱ دستورالعمل انواع و نحوه وصول درآمدهای اختصاصی هیأت امنای دانشگاه اصفهان (موضوع بند (ب) ماده ۲۷ آیین نامه مالی معاملاتی دانشگاه)،فعالیت های آموزشی جزء درآمدهای اختصاصی دانشگاه محسوب می شود، بنابراین هیأت امنای دانشگاه می تواند به استناد بند مزبور، نسبت به تعیین پرداخت جریمه دیرکرد برای دانشجویان بدهکار اقدام نماید.

همچنین نظر به اینکه کلیه دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی از جمله دانشگاه اصفهان به موجب ماده ۱۰ قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مصوب ۱۸/۵/۱۳۸۳ دارای استقلال حقوقی می باشد.”

علی رغم ابلاغ نسخه دوم دادخواست و ضمائم آن به طرف دیگر شکایت تا زمان صدور رأی در هیأت عمومی، پاسخی از دانشگاه اصفهان دریافت نشده است.

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۵/۱/۱۴۰۲ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

براساس جزء (۴) بند (ب) ماده ۲ قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مصوب سال ۱۳۸۳، تعیین ضوابط، معیارها و استانداردهای علمی مؤسسات آموزش عالی و تحقیقاتی، رشته ها و مقاطع تحصیلی با رعایت اصول انعطاف، پویایی، رقابت و نوآوری علمی از مأموریت های اصلی و در حدود اختیارات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در زمینه اداره امور دانشگاه ها ومؤسسات آموزش عالی تحت پوشش وزارتخانه یاد شده است و در راستای ایفای مأموریت ها و اختیارات فوق، آیین نامه آموزشی دوره های کاردانی و کارشناسی (پیوسته و ناپیوسته) در جلسه شماره ۸۵۹ مورخ ۱۶/۱۲/۱۳۹۳ به تصویب شورای عالی برنامه ریزی آموزشی رسیده است.

نظر به اینکه در آیین نامه یادشده، حکمی درخصوص اختیار شورای آموزشی دانشگاه دائر بر تعیین بازه زمانی پیش بینی ضمانت اجرا مبنی بر عدم تسویه حساب دانشجویان مقرر نشده است و از سوی دیگر جهت تسویه حساب و متعاقبا وظایف هیأت رئیسه دانشگاه ها در بند (ج) ماده ۱۰ آیین‌نامه جامع مدیریت دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی مصوب جلسه ۶۸۴ مورخ ۱۰/۱۲/۱۳۸۹ شورای عالی انقالب فرهنگی در ۱۲ مورد احصاء شده و در هیچ یک، اختیاری دائر بر تعیین جریمه مذکور ملاحظه نمی شود و آنچه که از وظایف هیأت رئیسه مندرج در آیین نامه پیش گفته قابل استنتاج است صرفا فراهم نمودن بستر مناسب به منظور اجرایی شدن مصوبات هیأت امنا است.

بنا به مراتب فوق، بند (۱) ماده ۳۱ شیوه نامه اجرایی آیین نامه آموزشی دوره های کاردانی و کارشناسی (پیوسته و ناپیوسته) مصوب ۲۵/۸/۱۳۹۵ شورای تخصصی آموزشی دانشگاه اصفهان برا دانشجویان ورودی سال ۱۳۹۳ به بعد که اختیار این دانشگاه برای تعیین جریمه تأخیر در تسویه حساب را پیشبینی و تعیین نموده است، خارج از حدود اختیار بوده و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال می شود.

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ حکمتعلی مظفری