گفت‌وگو با علی پورمحمدی رتبه ۵ آزمون دکتری ۱۴۰۰ رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی
پایگاه خبری اختبار- علی پورمحمدی، جوان متولد ۱۳۷۶ و محصل سال اول سطح ۴ حوزه علمیه است که در آزمون دکتری سال ۱۴۰۰ موفق به کسب رتبه ۵ در رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی شده است.
او در گفت‌وگو با اختبار منابع مطالعاتی و روش کسب آمادگی خود را به تفصیل بیان کرده که می‌تواند برای داوطلبان آزمون‌های آتی رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی مفید باشد.
برادر آقای علی پورمحمدی نیز در آزمون دکتری سال ۹۸ رشته حقوق خصوصی حائز رتبه ۲ شده بود که می‌توانید متن گفت‌وگوی اختبار با او را در لینک زیر بخوانید:
گفت‌وگو با رضا پورمحمدی رتبه ۲ آزمون دکتری ۹۸ رشته حقوق خصوصی
لطفا خودتان را معرفی کنید و مختصری درباره پیشینه تحصیلی و شغلی‌تان بفرمایید.
عرض سلام و ادب،
من علی پورمحمدی متولد ۱۳۷۶ هستم. بنده مهرماه ۹۱ وارد حوزه علمیه قم شدم و طبق برنامه متداول حوزه های علمیه به تحصیل ادبیات عرب، فقه و اصول فقه پرداختم و اکنون محصّل سال اول مقطع دکتری حوزه علمیه«سطح ۴» هستم. سال ۹۴ کتابی در زمینه ادبیات عرب با عنوان نحو مفهومی تألیف نمودم که برگزیده جشنواره علامه حلی شد. از سال ۹۶ به عضویت بنیاد ملی نخبگان درآمدم و چند سال است که به تدریس ادبیات عرب و اصول فقه مشغولم.
دفعه چندمی بود که در آزمون دکتری شرکت می‌کردید؟
اولین باری بود که در آزمون دکتری شرکت کردم.
انگیزه‌تان از تحصیل در مقطع دکتری چیست؟ چرا به کارشناسی‌ارشد بسنده نکردید؟
برای یک متعلّم و پژوهشگر توقف معنا دارد؛ چرا که علم هیچگاه متوقف نمی شود. بنده به پژوهش در حوزه حقوق با محوریت مباحث خانواده و معاملات علاقه مند هستم که فعالیت در این حوزه متوقف بر فهم عمیق مباحث فقهی و حقوقی و استفاده از اساتید خبره در این رشته است. طبیعتاً این فرصت در دوره کارشناسی ارشد که تقریباً نوعی آشنایی با مباحث فقهی- حقوقی به حساب می آید، فراهم نیست.
از چه زمان و در چه شرایطی مطالعه را شروع کردید؟ امکان مطالعه تمام‌وقت را داشتید یا احیاناً شاغل بودید؟
رشته فقه و مبانی حقوق رشته ای کاملاً حوزوی است. طلبه ای که تخصّص و فعالیت روزانه اش تعلیم و تعلّم دروس فقه و اصول و ادبیات عرب و رجال و تاریخ است و با مبانی فقهی آشنا است، طبیعتاً چنین کسی نسبت به دانشجوی دانشگاهی نیاز به زمان کمتری دارد تا خود را برای آزمون رشته فقه و مبانی حقوق آماده کند.
ولی با این حال موفقیت و قبولی در آزمون این رشته بدون مطالعه و برنامه ریزی دقیق حتی برای طلاب حوزوی میّسر نمی باشد. بنده از اول آذرماه یعنی ۳ ماه و ۱۵ روز مانده به برگزاری آزمون، مطالعاتم را شروع کردم و برای مطالعه منابع آزمون دکتری، تالیف پایان نامه و مقاله مجبور شدم که یک ترم از حوزه مرخصی بگیرم و به صورت تمام وقت مشغول به مطالعه شوم.
منابع و شیوه مطالعه‌تان به چه شکل بود؟ برنامه‌ریزی خاصی داشتید؟ بیشتر روی چه منابعی سرمایه‌گذاری کردید؟
لازم است راجع به سه مطلب توضیح بدهم:
مطلب اول) منابع مطالعاتی برای آزمون
آزمون مشتمل بر ۲ دفترچه سؤال است: دفترچه ای که ابتدا در اختیار قرار میگیرد، سؤالات دروس اختصاصی است که شامل ۳ درس زبان عربی، فقه و اصول است و هر درس ۳۰ سؤال دارد و در مجموع ۱۲۰ دقیقه فرصت برای پاسخگوئی وجود دارد.
دفترچه دوم مشتمل بر سؤالات دروس عمومی است که بلافاصله پس از اتمام زمان دفترچه اول در اختیار داوطلب قرار داده می شود. دروس عمومی عبارت است از ۳۰ سؤال استعداد تحصیلی و ۳۰ سؤال زبان و مدت زمان پاسخگوئی ۹۰ دقیقه است.
بدین ترتیب در آزمون از سه درس تخصصی و دو درس عمومی سؤال مطرح می شود:
- زبان عربی
منبع اصلی این درس چهار جلد کتاب مبادی العربیه میباشد و حتی خیلی از گزینه ها و مثالها در قسمت تمارین کتاب آمده است. سوالات زبان عربی معمولاً به ۴ بخش تقسیم می شود: ۱۰ سؤال ترجمه عربی به فارسی یا برعکس، ۳ سؤال تشخیص اعراب فقط، ۵ سؤال مرکب از تحلیل صرفی واژگان و تشخیص اعراب نحوی، ۱۲ سؤال هم از شروط و قواعد صرفی مثل قواعد وزن و اعلال و نون تاکید و قواعد نحوی غیر اعرابی مثل اشتغال و تنازع و شروط عمل افعال مقاربه و … .
به نظر دشوارترین قسمت آزمون هم همین درس زبان عربی است؛ چونکه ۱۰ سوال ترجمه ای می دهد که قاعده خاصی برای یافتن پاسخ قطعی وجود ندارد و چون سؤالاتش متن طولانی دارد و نیازمند به دقت است، زمان زیادی می برد؛ لذا توصیه بنده این است که وقت زیادی صرف ۱۰ سؤال اول نکنید. بنده با تجربه می گویم که بسیاری از داوطلبان این ۱۰ سؤال را سفید می گذارند.
پیشنهاد بنده این است که برای اینکه شیوه طرح سؤال دستتان بیاید، سؤالات ارشد و دکتری سالهای گذشته را مطالعه کنید. همچنین متوجه خواهید شد که بسیاری از سؤالات تقریبا تکراری است. مثلا: مبحث تنازع، تمییز، استثناء، اشتغال، بدل، حال، افعال مقاربه، اعلال و مبحث غیرمنصرف ها از مباحث پرتکرار است.
- فقه:
منبع درس فقه کتاب شرح لمعه شهید ثانی از مبحث کتاب القضاء تا آخر کتاب یعنی بحث دیات است. سؤالات چند سال گذشته بیشتر از مباحث ابواب بیع، مضاربه، رهن، کفالت، حواله، شفعه، وصیت، طلاق، بحث تلف و ضمان مطرح شده است. همچنین معمولا یکی دو سؤال از بحث محاسبه ارث هم مطرح می شود.
اگر مطالعه متن عربی برای عزیزان دشوار است، می توانند از ترجمه نموداری کتاب شرح لمعه آقای مسجدسرایی استفاده کنند.
- اصول فقه:
منبع درس اصول، کل کتاب اصول فقه علامه مظفر و از کتاب رسائل شیخ انصاری مبحث اصول عملیه می باشد. از کتاب اصول هم مباحث پرتکرار عبارتند از مبحث تعادل و ترجیح، شهرت و به طور کلی مبحث حجت، استصحاب، مبحث اجزاء، بحث تداخل اسباب و مسببات، دوران بین متباینین در مخصص متصل و منفصل و مبحث مفاهیم.
از کتاب رسائل هم معمولا یکی از آیات بحث برائت را می دهند یا از بحث اشتغال، از اخبار قول به توقف یا احتیاط سوال طرح می شود. همچنین آراء ذکر شده از شیخ انصاری در بحث استصحاب راجع به اخبار استصحاب و قاعده یقین را از کتاب اصول فقه علامه مظفر مطرح می کنند.
- استعداد تحصیلی:
برای استعداد تحصیلی مهم ترین منبع سؤالات سالهای گذشته است. همچنین جزوه سایت پی اچ دی تست هم جزوه خوبی است. ویدیوهای آموزش تصویری هم در آپارات موجود است که می تواند کمک کند. بنده دوره فشرده کلاس های مجازی موسسه نوگام را شرکت کردم و بسیار مؤثر بود.
- زبان:
برای زبان چونکه فرصتم برای آزمون محدود بود و دیر شروع کرده بودم و مطالعه ام محدود بود، ۹۰ دقیقه وقتم را اختصاص دادم به سؤالات استعداد تحصیلی؛ لذا چون تخصصی ندارم توصیه ای نمی‌کنم.
مطلب دوم) شیوه مطالعه
برای شیوه مطالعه چند نکته میخواهم عرض کنم:
اول اینکه برنامه ریزی صفحه ای داشته باشید. تمامی کتاب های منبع آزمون را تهیه کنید(مثلا شرح لمعه، اصول فقه، مبادی العربیه) و کل محدوده مطالعاتی را مشخص کنید و بر اساس محدودیت زمانی و توانایی خود، کتاب ها را صفحه بندی کنید مثلا روزانه ۲۰ صفحه فقه، ۱۵ صفحه اصول و … . طبق تجربه عرض میکنم که برنامه زمانی مثل اینکه بگوییم روزانه ۳ ساعت فقه یا برنامه ریزی فصلی مثل اینکه روز اول مبحث مفاهیم، روز دوم مبحث اطلاق و تقیید و … کارآمدی زیادی ندارد.
دوم اینکه عادت کنید دروس را به صورت عرضی بخوانید نه طولی؛ یعنی هر روز هم فقه بخوانید، هم اصول و هم زبان عربی نه اینکه مثلا سی روز اول فقه بخوانید، سی روز دوم اصول و … خاصیت مطالعه عرضی تسلط بیشتر بر مباحث در روز امتحان است؛ چرا که در مطالعه طولی ممکن است یک ماه کامل مطالعه دو درس دیگر را (مثلاً اصول و زبان عربی) کنار بگذارید و این فاصله افتادن باعث فراموشی مطالب می شود.
سوم اینکه کتاب هایتان را رنگی کنید. منظورم این است که برای نکته برداری از خودکارهای رنگی و متفاوت مثل بنفش و سبز و صورتی استفاده کنید و عبارات مهم را بوسیله ماژیک های علامت زن با رنگ های گوناگون رنگی کنید. این کار علاوه بر ایجاد حس نشاط و تنوع، کمک بسیار زیادی به حافظه تصویری شما می کند.
چهارم اینکه در دو بازه زمانی مهم تست بزنید. منظورم سؤالات آزمون سالهای قبل است که به صورت زمان بندی شده اقدام به تست زنی کنید. یکی در اوایل شروع برنامه مطالعاتی برای اینکه مدل سؤال ها دستتان بیاید و بدانید چگونه باید مطالعه کنید و خودتان را هم ارزیابی کرده باشید. نوبت دوم چهل روز مانده به امتحان به صورت هفته ای یک آزمون بدهید. مثلا هفته اول آزمون سال ۹۱ را امتحان کنید، هفته دوم آزمون سال ۹۲ و …
نکته مهم این است که سوالات آزمونی سالهای قبل بهترین منبع برای این است که وضعیت علمی خودتان را محک بزنید؛ لذا خیلی ارزشمندند و بیهوده آنها را نسوزانید. یعنی آنها را مطالعه نکنید و بگذارید برای ارزیابی نهایی خود در نوبت ۴۰ روز آخر. در عوض در طول مدت مطالعه خود برای تست زدن می توانید از سؤالات فقه ارشد و دکتری حقوق خصوصی و یا از سؤالات فقه و زبان عربی ارشد رشته فقه و مبانی حقوق استفاده کنید.
پنجم اینکه مکان و زمان آزمون را مشابه سازی کنید و با همان شرایط و بوسیله سؤالات سالهای قبل که پرینت گرفتید، آزمون دهید و تصحیح کنید.
ششم اینکه برنامه روزانه منظم و راحت برای مطالعه، استراحت و تغذیه داشته باشید. بنده صبح ها تا غروب در یک مکان آرامی که در محل تحصیلم وجود داشت، مطالعه میکردم، پتو و بالش هم برای استراحت برده بودم و برای تغذیه هم فلاسک چای و میوه و غذا ولو مختصر همراه خود میبردم. بعضی روزها هم بود که اصلا حسّ درس خواندن نداشتم و با یکی دو روز استراحت و رفت و آمد با اقوام خستگی برطرف میشد.
مطلب سوم) نکات مهم آزمون
نکته اول اینکه مطالعه فشرده چند روز پایانی مانده به امتحان بسیار مهم و تأثیر گذار است. این چند روز را بسیار جدی بگیرید.
نکته دوم اینکه در آزمون در آزمون سفید گذاشتن سؤال بهتر از غلط زدن است. بنده تا دو هفته قبل آزمون سراسری، در آزمون های آزمایشی درصد پایینی می آوردم و دلیلش هم این بود که تمام سؤالات را پاسخ می دادم و در نتیجه نمره منفی زیادی کسب میکردم.
نکته سوم اینکه ضریب دروس اختصاصی ۴ و دروس عمومی ۱ است، با این حال نباید دروس عمومی را دست کم گرفت؛ چرا که در تراز و رتبه بسیار تأثیرگذار است.
نکته چهارم اینکه مدت زمان پاسخگوئی به سؤالات عمومی ۹۰ دقیقه است و این زمان بسیار محدود است و معمولا نمی توان به تمام سوالات پاسخ داد؛ لذا برخی توصیه می کنند که ابتدا بخش های راحت تر مثل بخش درک مطلب و منطقی درس استعداد تحصیلی یا قسمت گرامر و واژگان درس زبان پاسخ داده شود و در فرصت باقیمانده به ادامه سؤالات پرداخته شود یا اینکه مثلا در درس استعداد فقط یکی از دو دسته سوالات تحلیلی پاسخ داده شود.
نکته پنجم اینکه ۱۰ سؤال اول آزمون که مربوط به زبان عربی است، چون سؤالاتش متن طولانی دارد و نیازمند به دقت است، زمان زیادی می برد؛ لذا توصیه بنده این است که وقت زیادی صرف ۱۰ سؤال اول نکنید.
سطح سؤالات آزمون امسال را چطور ارزیابی می‌کنید؟
به نظرم سؤالات امسال نسبت به سؤالات سالهای قبل آسان تر بود. اگر سوالات ده سال گذشته یعنی سالهای ۹۱ تا ۱۴۰۰ را مطالعه کنید، متوجه می‌شوید که سوالات سالهای ۹۲ یا ۹۳ اندکی دشوار است ولی سوالات سال ۹۵ مثلا این دشواری را ندارد. به عبارت دیگر هر چه می‌گذرد، سوالات متن محورتر می شود و سوالات خارج از متون منابع اصلی کمتر به چشم میخورد؛ فلذا دارای استاندارد بیشتری است و به همین خاطر آسان تر نیز می شود.
آزمون امسال در شرایط خاص کرونایی برگزار شد. این شرایط روی شیوه مطالعه شما چه اثری داشت؟ بی‌انگیزه نشدید در مطالعه؟ اضطراب جلسه آزمون و مشکلات پاسخ‌دادن به سوالات با ماسک و… را چطور مدیریت کردید؟ در کل از شیوه برگزاری آزمون در حوزه امتحانی‌تان رضایت داشتید؟
بنده اردیبهشت ماه سال ۹۹ صرفاً برای آشنایی با فضای امتحانی، سنجش سؤالات و کاهش استرس، در آزمون ارشد فقه و مبانی حقوق شرکت کردم و اتفاقاً آن زمان هم آزمون به دلیل انتشار ویروس کرونا با شرایط ویژه بهداشتی برگزار شد.
راجع به برگزاری آزمون در شرایط کرونایی، بنده در همین ایام دو آزمون سراسری دادم، به خوبی هم برگزار شد و مسایل بهداشتی و فاصله گذاری هم مناسب بود؛ لذا اولاً نگرانی شرکت کنندگان بابت این مسئله بی مورد است ثانیاً تعویق و لغو آزمون به بهانه کرونا کار بسیار غلطی است و لطمه بزرگی هم به نظام آموزشی کشور می زند و هم لطمه بزرگی به داوطلبان شرکت در آزمون وارد می کند و باعث نا امیدی می شود.
اما راجع به مطالعه در شرایط کرونایی حاکم بر کشور و مشکلات نظام آموزشی، نمی توان پاسخ کلی داد. بی تردید این شرایط برای عده ای دشواری هایی را ایجاد کرده است و برای عده ای هم فرصت طلایی بوده است. نسبت به بنده بدون اغراق می گویم، این مدت بهترین فرصت برای مطالعه و کارهای پژوهشی بود و هست.
برای ادامه تحصیل کدام دانشگاه را مد نظر دارید؟
اولویت بنده دانشگاه تهران است و در مرحله بعد پردیس فارابی دانشگاه تهران و دانشگاه قم می باشد.
رزومه‌تان برای مرحله مصاحبه چطور است؟
به نظر می رسد مهم ترین و ضروری ترین فاکتور برای قبولی و یا مردود شدن در مصاحبه دانشگاه ها، گواهی قبولی در جلسه دفاع پایان نامه ارشد است. به عبارت دیگر چنانچه تا قبل از مصاحبه، پایان نامه ارشد دفاع شده باشد، امکان قبولی در دانشگاه وجود دارد؛ در غیر این صورت امکان قبولی بسیار پایین است حتی اگر داوطلب رتبه تک رقمی داشته باشد. به عنوان نمونه یکی از دوستانم سال ۹۸ رتبه تک رقمی آزمون دکتری حقوق خصوصی را کسب کردند ولی به این دلیل که نتوانستند تا قبل از زمان مصاحبه از پایان نامه خود دفاع کنند، در هیچکدام از مصاحبه های خود قبول نشدند. به همین ترتیب تعداد دیگری از دوستان بنده که علیرغم کسب رتبه عالی در آزمون، به دلیل نداشتن پایان نامه دفاع شده، در مصاحبه مردود شدند.
بنده دارای یک کتاب در زمینه ادبیات عرب هستم، و در حال نگارش یک کتاب فقهی هستم که انشالله به زودی به چاپ میرسد. نگارش پایان نامه ام را به پایان است و امیدوارم تا قبل از مصاحبه بتوانم از آن دفاع کنم. همچنین سابقه چند سال تدریس در رشته ادبیات و اصول فقه را دارم.
و حرف آخر؟
میخواستم از برادرم آقای رضا پورمحمدی صمیمانه تشکر کنم. ایشان سال۹۸ و همان بار اول رتبه۲ آزمون دکتری حقوق خصوصی را کسب کردند و جوان ترین قبولی این چند سال بودند.
بنده امسال قرار نبود در آزمون شرکت کنم و برنامه ام برای سال آینده بود. اوایل آذرماه برادرم به من پیشنهاد دادند که در آزمون شرکت کنم و همان روز کتاب های منبع را در اختیارم گذاشتند، برایم صفحه بندی کردند و خیلی ساده و کوتاه روی یک برگه کاغذ برایم برنامه روزانه نوشتند. مرتّباً وضعیت مطالعه ام را بررسی میکردند و تا لحظه امتحان همراهم بودند.
گاهی اوقات برخی حوادث مسیر زندگی انسان را تغییر می دهند. برای من، پشتیبانی و حمایت های برادرم، حادثه ای بود که مسیر زندگیم را تغییر داد.
سلام و عرض ادب
تشکر میکنم از سرور بزرگوار آقای حقیقی عزیز که این نکته رو به بنده یادآوری کردند.
بهترین توصیه و تذکر بود.
بنده روزانه دانشگاه تهران قبول شدم.
برای شما آرزوی سربلندی و عاقبت بخیری دارم
باز هم ممنون از لطف و محبتتون
هنوز مرحله مصاحبه مانده است . و هنوز ایسون قبول نهایی نشده است
یعنی فکر می کنین کسی که رتبه پنج شده رو ممکنه تو مصاحبه رد کنن دکتر حقیقی؟
دایی من ۳ سال رتبه ۱ بود و مدام ردش می کردند البته رشته ی مهندسی تو اینجا همه چی امکان داره
بله. مصاحبه هفتاد درصد نمره هست و فاصله دانشجویان با هم بسیار کم هست. من تجربه رد شدن فرد دوم را هم در دو سال قبل دارم که تو هیچ دانشگاهی قبول نشد. به دلیل تستی خواندن مطالب و عدم توانایی پاسخگویی به سوالات تو مصاحبه. که البته کاملا هم رد شدنش درست بود.
در رشته فقه و مبانی آنچه در دانشگاه های معتبر لازمه، دانستن یکی از زبان های عربی، انگلیسی، فرانسه یا آلمانیه؛
به همین خاطر دانستن زبان عربی و داشتن مدرک اشتمال برای قبولی در آزمون کفایت میکنه، اگر چه که فراگیری سایر زبانها هم مهمه.
که اینطور..مرسی ازپاسخگویی🤗❤
ایول داری خوشتیپ همینجوری ادامه بده
احسنت با این سن و سال و اینهمه موفقیت
خسته نباشن
در دکترای فقه زبان عربی مهمتره و ضریبشم بیشتره تو این مدت کوتاه که در حال تحصیل و نوشتن پایاننامه ارشد بودن بازم ماشالله با رتبه خوب تونستن قبول بشن مطمنا کسی که انقد پشتکار داره همزمان با دکترا زبانشم یاد می گیره… آرزوی موفقیت برا این جوان باغیرت و بااراده……
حالا شده دیگه شما چرا اعصابت به هم میریزه😂
شوخیه 😐زبان یعنی چی آخه!؟مگه میشه توکنکوردکترازبان مهمِ بعدصفررررر😐کلاعجیبِ