چه کسی قانون مجازات اسلامی من را جابجا کرد؟

چه کسی قانون مجازات اسلامی من را جابجا کرد؟ ^{*
مقاله ای دربارۀ قانون مجازات اسلامی جدید و آزمون وکالت ۹۲}

 نویسنده: سیاوش هوشیار
پذیرفته شده در دو دوره ی متوالی آزمون وکالت :
آزمون وکالت ۹۰ کانون وکلای مرکز (تنها آزمون دومرحله ای تستی-تشریحی)
آزمون وکالت ۹۱ کانون وکلای خراسان رضوی،شمالی و جنوبی

بالاخره انتظار ها به پایان رسید و ابلاغ نهایی قانون مجازات اسلامی جدید به همۀ حدس و گمان ها و شاید امید ها برای نرسیدن این قانون جدید به آزمون وکالت ۱۳۹۲ پایان داد و امسال داوطلبان آزمون وکالت ۹۲ علاوه بر همه ی ابهامات، ترس ها و سر درگمی ها با غول قانون مجازات اسلامی جدید هم باید دست و پنجه نرم کنند.

این تحول بیش از همه تبدیل به کابوس داوطلبانی خواهد شد که محصول سیستم آموزش معیوب دانشگاهی و بدتر از آن و بعد از آن فضای پر التهاب و آشفته ی آزمون وکالت و حواشی آن هستند.

داوطلبانی که با خواندن جزوه های چند برگی و چک و چانه زدن با اساتید فارغ التحصیل رشته ی حقوق شده اند و برای آمادگی شرکت در آزمون های حقوقی هم تا چشم باز کرده اند جز خلاصه درس های تلگرافی و تست های تالیفی چیزی ندیده اند، امروز به هر دری می کویند تا بتوانند ریسمانی برای چنگ زدن بیابند!
البته در این میان برخی مولفان و موسسات انتشاراتی هم بیکار نبوده و نخواهند بود و کتاب های پربرگی را روانه ی بازار خواهند کرد که خریدنشان شاید کمی موجب آرامش روان و آسودگی وجدان داوطلبان را فراهم کند.

جایی با یکی از مدیران موسسات در مورد کتاب های یکی از ناشران کتاب های کمک آموزشی صحبت می کردیم، من در فایده ی این نوع کتاب ها تشکیک می کردم، ایشان توضیح می دادند که تا به حالا کسی اظهار نارضایتی نکرده است، عرض کردم علتش این است که کسانی که این کتاب ها را می خرند هرگز آن ها را نمی خوانند!!

 این نوع کتاب های مثلا کمک آموزشی حجیم و گران بیش از بار علمی بار قفسه های کتاب اتاق داوطلبان را اضافه می کند و موجب خوشنودی داوطلب و خانواده ی محترمش خواهد بود!

حالا چه باید کرد؟

اول- انتظار دستیابی به منبع قابل اتکایی برای مطالعه ی درس حقوق جزا تا پیش از آزمون وکالت ۹۲ را نداشته باشید.

دوم- حتما مطلع هستید که کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) هیچ تغییری نکرده است (البته لایحه کتاب پنجم در قوه قضائیه در دست بررسی است ولی با روند موجود جای هیچ نگرانی نیست و بعید است به آزمون وکالت ۱۴۰۰ هم برسد!) بنا براین می توانید از منابع قبلی که در اختیار دارید استفاده کنید.

سوم- در بحث حدود، قصاص و دیات ، طبیعتا با توجه به مبنای فقهی این مباحث تغییرات بنیادینی نداشته ایم و عملا می توانید در کنار مطالعه ی دقیق متن قانون جدید از منابع علمی و معتبر سابق استفاده کنید ولی لازم است به تغییرات رخ داده (به عنوان مثال ورود بحث احصان به حد لواط) توجه داشته باشید.

چهارم- مشکل اصلی و بزرگ در کتاب اول و اصطلاحا مباحث حقوق جزای عمومی است، این مباحث همان ۶۴ ماده ی اول قانون مجازات اسلامی سابق هستند که باید کلا بوسید و کنارشان گذاشت!
در کتاب اول قانون جدید نوآوری های اساسی و بنیادینی رخ داده است، از طبقه بندی مجازات ها تا تعلیق محاکمه و معافیت از کیفر همه مباحث جدید و بیگانه ای هستند که باید از نو آموخت.

اگر از آن دسته داوطلبان اصطلاحا صفر کیلومتر باشید به هر حال چیز زیادی را از دست نداده اید ولی اگر قانون قدیم را مطالعه کرده باشید باید ذهنتان را کلا از مباحث جزای عمومی پاک کنید، البته خیلی احساس غبن نکنید، اگر دانشجویی بوده اید که مباحث را مفهومی مطالعه کرده اید مطمئن باشید درک و بینش حقوقی که در اثر مطالعات قبلی به دست آورده اید اینجا خیلی به شما کمک خواهد کرد.

برای مطالعه و تسلط به کتاب اول قانون مجازات اسلامی (مثل مطالعه ی سایر دروس) نکته برداری و ترسیم نمودار را فراموش نکنید و اصل اساسی آرامش و پرهیز از استرس را از ذهن دور نکنید.

در زمینه حقوق جزا اصولا باید منتظر بود که پرونده ها در محاکم طرح شوند و بر اساس اشکالات و تعارضات در اجرای قانون نظریه های مشورتی و آرا وحدت صادر شوند و رویه ها شکل بگیرد، شاید بتوان گفت بزرگترین مشکل در حال حاضر فقدان رویه در بخش های تغییر یافته ی قانون است که در حقوق جزا بسیار حائز اهمیت و موثر است و این چیزی نیست که حتی بهترین اساتید هم بتوانند در دفترشان بنشینند و جبرانش کنند.

در مجموع باید گفت تغییر قانون مجازات اسلامی در این فاصله ی کم نسبت به آزمون وکالت ۹۲ معیار خوبی برای سنجش توان داوطلبان در مطالعه و تطبیق و درک مباحث حقوقی خواهد شد و شاید فرصتی باشد برای داوطلبانی که به آماده خوری و تست زنی و جزوه خوانی عادت کرده بودند تا با مطالعه آشتی کنند و اعتماد به نفسشان را بازیابند.

 * عنوان این مقاله از عنوان کتاب ” چه کسی پنیر مرا جابه‌جا کرد ” نوشته ی اسپنسر جانسون اقتباس شده است